Ο πόλεμος των ντοκιμαντέρ

Ο πόλεμος των ντοκιμαντέρ

Της ΕΛΕΩΝΟΡΑΣ ΟΡΦΑΝΙΔΟΥ

Εχετε δει το «Sicko» του Μάικλ Μουρ; Την ερώτηση απευθύναν πριν από λίγες ημέρες οι «Νιου Γιορκ Τάιμς» σε διοικητικό στέλεχος μιας από τις μεγαλύτερες φαρμακευτικές εταιρείες του κόσμου, στο πλαίσιο της συζήτησης που άνοιξε για το αμερικανικό σύστημα υγείας, με αφορμή την επίμαχη ταινία που θα προβληθεί στη χώρα μας σε λίγες μέρες. «Δυστυχώς δεν την έχω δει», είπε, «αν και γνωρίζω ότι ο κύριος Μουρ έχει μια απίστευτη ικανότητα να ανακατεύει αλήθειες και μισές αλήθειες, και φυσικά να μεροληπτεί ή να διαστρεβλώνει την πραγματικότητα»!

Ο κύριος της φαρμακευτικής εταιρείας εκπροσωπεί μόνο μία από τις χιλιάδες φαρμακευτικές και ασφαλιστικές εταιρείες που εμπλέκονται με οποιονδήποτε τρόπο στο αμερικανικό σύστημα υγείας. Μπορεί να μην είδε το «Sicko» και την κυρία που έκπληκτη αγόρασε στην Κούβα το φάρμακό της προς πέντε σεντς, την ώρα που στην Αμερική αναγκαζόταν να το πληρώσει εκατόν είκοσι δολάρια, αλλά ρωτήθηκε για το αν θεωρεί ακριβά τα φάρμακα.

«Ακριβά είναι», είπε, «αν δεν ξέρεις ότι ξοδεύονται εκατομμύρια στην έρευνα που κάνουμε για να τα βελτιώσουμε, στο ρίσκο που παίρνουμε καθώς ο αμερικανικός οργανισμός τροφίμων και φαρμάκων εγκρίνει δύσκολα τα νέα φάρμακα, στους μεσάζοντες... κ.λπ».

Οσοι Αμερικανοί είδαν το «Sicko» πολύ δύσκολα θα πεισθούν ότι δεν υπάρχει κερδοσκοπία στην υγεία, ακόμη κι αν διαφωνούν με τις αμφιλεγόμενες κινηματογραφικές πρακτικές του Μουρ, τις οποίες γνωρίζουμε κι εδώ στην Ελλάδα, από τις προηγούμενες ταινίες του «Ακήρυχτος πόλεμος» και «Φαρενάιτ 9/11».

Δύο Καναδοί, όμως, ο Ρικ Κέιν και η Ντέμπι Μέλνικ, αποφάσισαν να απαντήσουν στη δύναμη της κινηματογραφικής του εικόνας με... εικόνες, και γύρισαν την ταινία «Manufacturing Dissent», ένα ντοκιμαντέρ στο οποίο αποκαλύπτουν, όπως ισχυρίζονται, τον πραγματικό Μάικλ Μουρ.

Οι θεατές βεβαίως είναι αυτοί που θα πεισθούν ή όχι, λαμβάνοντας υπόψη ότι εδώ δεν υπάρχει μόνο το σινεμά αλλά και η ζωή! Ο Μουρ αποδομεί όχι ένα φανταστικό αλλά το πραγματικό σύστημα Μπους και οι καναδοί συνάδελφοί του -πέρα απ' οποιαδήποτε άλλη σκοπιμότητα- γίνονται διάσημοι αποκαλύπτοντας όλες τις μικρότητες του βίου του, τα πολιτικά του λάθη και τις αμφιλεγόμενες κινηματογραφικές του στιγμές. Αφήστε που, χάρη στην ταινία τους, το συντηρητικό κομμάτι της ρεπουμπλικανικής παράταξης, απέκτησε επιχειρήματα απέναντι στον χοντρό με το καπελάκι του μπέιζμπολ...

Πολιτικά κίνητρα

Τα πολιτικά κίνητρα του Μουρ μπορεί να είναι παραπάνω από εμφανή, αλλ' αυτό, αν δεν το κρύβεις, δεν είναι απαραιτήτως κακό! Στο «Sicko», πολύ δύσκολα θα διαφωνήσεις με το γεγονός ότι είναι κακό να πεθαίνουν οι αμερικανοί ασθενείς, ασφαλισμένοι και ανασφάλιστοι ανεξαιρέτως, ότι είναι κακό να σε βάζει η ασφαλιστική σου εταιρεία να διαλέξεις ποιο από τα δάχτυλα του χεριού σου θα σώσεις γιατί όλα δεν σου τα καλύπτει, ότι είναι τρέλα οι πυροσβέστες που παρουσίασαν αναπνευστικά προβλήματα προσπαθώντας να σώσουν κόσμο στους δίδυμους πύργους να μην μπορούν να νοσηλευθούν λόγω της φτωχής ασφαλιστικής τους κάλυψης.

Είμαστε πολύ μακριά από τις ΗΠΑ για να ξέρουμε αν αυτό το ιδιωτικό σύστημα ασφάλισης έχει και τα καλά του κι ο Μάικλ Μουρ δεν τα αναφέρει πουθενά. Αντιθέτως θαυμάζει την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε Καναδά, Βρετανία και Γαλλία. Ο διάσημος σκηνοθέτης τεντώνει το σκοινί έως τα άκρα, ταξιδεύοντας μέχρι την Κούβα, τη χώρα που σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας έχει το καλύτερο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Δεν είναι και πολύ απλό να λες στους συμπατριώτες σου ότι ο κόκκινος εχθρός, ο Κάστρο, έχει καλύτερα νοσοκομεία, και μάλιστα εντελώς δωρεάν. Από την άλλη, αν ρωτήσεις έναν κουβανό αντικαθεστωτικό, θα σου πει ότι έχει γραμμένο και τον Κάστρο και τα νοσοκομεία του.

Και οι Βρετανοί από την εποχή της Θάτσερ βρίζουν το εθνικό τους σύστημα υγείας! Κι εμείς το ΕΣΥ. Ο Μουρ, αυτό είχε, αυτό έκρινε. Κι είναι αλήθεια ότι η υγειονομική περίθαλψη του μέσου Αμερικανού δεν είναι αυτή που μας δείχνει τα Σαββατοκύριακα το «Star», στις «Ιατρικές υποθέσεις» ή στα «Επείγοντα περιστατικά».

Οσες ενστάσεις κι αν έχεις για τον σκηνοθέτη, την ταινία, τις μεθόδους και την αισθητική του, πόσο εύκολο είναι να πεις «ο τύπος λέει ψέματα»; «Τους έχω προκαλέσει όλους να με μηνύσουν αν λέω ένα τόσο δα ψέμα, σε όλες μου τις ταινίες. Μέχρι στιγμής δεν έχει σηκώσει το γάντι κανείς» λέει ο Μουρ, ο οποίος στην τελευταία του ταινία δεν διστάζει να χτυπήσει (για τη χρηματοδότηση της υποψηφιότητάς της για την προεδρία από ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες) ακόμη και τη δημοκρατική Χίλαρι Κλίντον. Αν ήταν στο χέρι του, εξάλλου, υποψήφιος θα ήταν και πάλι ο Αλ Γκορ.

7 - 30/09/2007