της Ελεωνόρας Ορφανίδου, φωτ. ALBUM/APEIRON
Το 1908 ο ιταλός ποιητής Φιλίπο Μαρινέτι έπεσε με την Μπουγκάτι του σε ένα χαντάκι. Το γεγονός ότι δεν τρόμαξε... ήταν η αιτία που το αυτοκίνητο έγινε από μέσο μεταφοράς και απλή μηχανή έργο τέχνης...
Γοητευμένος από την ταχύτητα και την περιπέτεια που έζησε, ο ιδρυτής του κινήματος του φουτουρισμού είπε ότι ένα ωραίο αυτοκίνητο είναι ωραιότερο και από τη Νίκη της Σαμοθράκης, κι αυτή είναι μια άποψη που εύκολα θα συμμερίζονταν πολλοί σύγχρονοι λάτρεις των τεσσάρων τροχών, που γοητεύονται από την ταχύτητα και τη δύναμη.
Η ποπ κουλτούρα, μισόν αιώνα μετά το φουτουρισμό, αποθέωσε με τη σειρά της το αυτοκίνητο, ενώ το σινεμά με δάνεια και αντιδάνεια έπαιξε το δικό του ρόλο στη μυθολογία του. Σε λίγες μέρες δυο νέες ταινίες θα φέρουν στο προσκήνιο το αυτοκίνητο, κατ' ουσίαν τον καταλυτικό του ρόλο στη ζωή μας: οι κωμικές περιπέτειες «The Dukes of Hazzard» και «Κατσαριδάκι για πάντα». Η πρώτη είναι κινηματογραφική μεταφορά του διάσημου τηλεοπτικού σίριαλ και η δεύτερη άλλη μια συνέχεια των περιπετειών του θρυλικού Χέρμπι, του Φολκσβάγκεν της Ντίσνεϊ.
Το αμερικανικό σινεμά ενέταξε πολύ γρήγορα το αυτοκίνητο στο οπλοστάσιό του, καθώς η αμερικανική κοινωνία μυθοποίησε πρώτη το αυτοκίνητο στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, χάρη στη διάσημη «γραμμή παραγωγής» του Τζον Φορντ, που έκανε τους τέσσερις τροχούς προσιτούς στους πολλούς. Δεν μπορούμε καν να φανταστούμε ιστορίες της Νέας Υόρκης ή γκανγκστερικές αντιδικίες του Σικάγου χωρίς ανταλλαγές πυροβολισμών μέσα από αυτοκίνητα, μολονότι όλα υπήρχαν πριν μπει το βολάν στη ζωή των Νεοϋορκέζων ή των μαφιόζικων συμμοριών. Το σινεμά κατασκεύασε πολλούς τέτοιους και άλλους μύθους, αλλά είπε και πολλές αλήθειες. Εβαλε τα αυτοκίνητα και τους οδηγούς τους να αφηγηθούν υπέροχες ιστορίες, να περιγράψουν ανθρώπινα πάθη, να αντιπροσωπεύουν ολόκληρο τον κόσμο των μηχανών στον προβληματισμό για την ανθρώπινη αλλοτρίωση. Μας είπε ότι το αυτοκίνητο είναι παχνίδι, φονική μηχανή, όργανο του διαβόλου, μέσο διασκέδασης, αντικείμενο φετίχ, αποδιοπομπαίος τράγος, μέσο ελευθερίας, φυλακή, φυγή, θάνατος. Μας είπε το πλέον αυταπόδεικτο, ότι είναι κομμάτι της ζωής του σύγχρονου ανθρώπου, το οποίο αξιολογεί και κατατάσσει πια η κοσμοθεωρία του καθενός μας, όπως μας αξίζει!
Το αυτοκίνητο στο σινεμά δεν χρησιμοποιείται μόνο αλλά και χρησιμοποιεί τους ανθρώπους, κυρίως στο χώρο του φανταστικού. Δεν υπάρχει διασημότερη ταινία στο είδος από την «Κριστίν» του Τζον Κάρπεντερ. Μια κόκκινη Plymouth του '58 εκδικείται όσους δεν φέρονται σωστά στον έφηβο ιδιοκτήτη της. Βασισμένος σε μυθιστόρημα του Στίβεν Κινγκ, ο Κάρπεντερ κάνει μια ταινία για την ενηλικίωση, για την επανάσταση κόντρα στους γονείς, για τον ανεξέλεγκτο εφηβικό θυμό αλλά και τη μηχανική εξάρτηση του ανθρώπου.
Το 1976 ο Μάρτιν Σκορσέζε βάζει τον Ρόμπερτ ντε Νίρο στον «Ταξιτζή» να πρωταγωνιστήσει σε μια άλλου είδους καταδίωξη. Η κάμερα μέσα στο ταξί, στην κλασική νυχτερινή σκηνή περιπλάνησης του πρωταγωνιστή, σε μια Νέα Υόρκη που καταλαβαίνει ότι δεν είναι η δική του. Ο ταξιτζής καταδιώκει, για λίγο και χωρίς αποτέλεσμα, τα όνειρά του και το μπερδεμένο κουβάρι καλών και κακών. Τι μάρκα ήταν το ταξί; Και ποιος νοιάζεται;
Στο χώρο του φανταστικού όμως υπάρχει και το ανάποδο της Κριστίν. Ναι, υπάρχουν και καλά αυτοκινητάκια, σαν το θρυλικό Φολκσβάγκεν της σειράς «Κατσαριδάκι, αγάπη μου». Το κίτρινο σκαθάρι της οικογένειας Ντίσνεϊ μοιάζει με τα καρτούν ξαδερφάκια του. Ερωτεύεται, διορθώνει, παίρνει πρωτοβουλίες, έχει χιούμορ και πολλά άλλα ανθρώπινα χαρακτηριστικά.
Αν ο Μποντ έχει το σούπερ αυτοκίνητο, το «Μπούλιτ» έχει τη σούπερ σκηνή. Η ταινία του Πίτερ Γέιτς πέρασε στην ιστορία χάρη στο οκτάλεπτο κυνηγητό μιας Dodge από τη Mustang του υπαστυνόμου Μπούλιτ-Στιβ Μακ Κουίν στους δρόμους του Σαν Φρανσίσκο. Οι μηχανές των αυτοκινήτων παράγουν τους μοναδικούς ήχους σε ολόκληρη τη σκηνή και κυριολεκτικά καθηλώνουν.
Το ίδιο τέλος επιφύλαξε στις ηρωίδες του και ο Ρίντλεϊ Σκοτ. Η προσπάθεια απόδρασης προς την ελευθερία, με μια Thunderbird, των «Θέλμα και Λουίζ» καταλήγει σε τραγωδία. Η Τζίνα Ντέιβις και η Σούζαν Σάραντον φεύγουν από άντρες και σπίτια για να περάσουν στιγμές ξεγνοιασιάς και ελευθερίας και δεν επιστρέφουν ποτέ.
Αλλού τα πράγματα είναι πιο απλά και πιο απολαυστικά. Στο «The Blues Brothers» του Τζον Λάντις, το αυτοκίνητο κυριαρχεί είτε ως το Blues Mobile της φοβερής παρέας, είτε ως αυτοκινητοκυνηγητό, είτε ως ενδελεχής παρατήρηση και σχόλιο των ηρώων μπροστά στις βιτρίνες των εκθέσεων αυτοκινήτων.
Ο Στίβεν Σπίλμπεργκ, το 1971, κάνει στη «Μονομαχία», την «Κριστίν»... νταλίκα. Θέμα της πρώτης του μεγάλης ταινίας, η φονική και αναίτια καταδίωξη ενός μεγάλου φορτηγού (τον οδηγό του δεν τον βλέπουμε ποτέ) εναντίον ενός οδηγού που τον υποδύεται ο Ντένις Γουίβερ. Μήπως ήταν η συνείδησή του;
Το αυτοκίνητο του Μπάτμαν δεν θα μπορούσε να είναι ένα αμάξι του κόσμου τούτου. Διότι οι δρόμοι ή οι ουρανοί της Γκόθαμ Σίτι είναι εξαιρετικά επικίνδυνοι και οι κακοί δεν τρομάζουν εύκολα. Γι' αυτό και οι δημιουργοί της τελευταίας ταινίας της σειράς, του «Batman Begins», πήραν ως πρότυπα τις Λαμποργκίνι και τα Χάμερ κι έφτιαξαν ένα στρατιωτικού τύπου αυτοκίνητο, το οποίο τη νύχτα θυμίζει Στελθ. Οσον αφορά τα αξεσουάρ; Ε, κλασικά το Batmobile τα κάνει όλα!
Επιστρέφοντας στη Γη, οι άνθρωποι ζουν μέσα σε ένα αυτοκίνητο τα όνειρά τους. Οπως στην ταινία του 1968 «Τσίτι τσίτι, μπανγκ μπανγκ», όπου η οικογένεια ενός ιδιόμορφου εφευρέτη συμμετέχει με τη σακαράκα της σε έναν αγώνα αυτοκινήτων γεμάτο περιπέτειες και απρόοπτα ή στο «Υπέροχοι άνθρωποι ιπτάμενες σακαράκες» με τον Τζάκ Λέμον, τον Τόνι Κέρτις κ.ά.
Η ομώνυμη ταινία έκανε το ζευγάρι Μπόνι και Κλάιντ μύθο συνεχίζοντας την παράδοση ταινιών όπως το «Σαν Φρανσίσκο ώρα μηδέν» του Ρίτσαρντ Σαράφιαν, που, μέσα από την ταχύτητα, τη φυγή και την παρανομία εξύμνησαν την ελεύθερη ζωή. Εδώ, ο πρωταγωνιστής Μπάρι Νιούμαν με την Dodge του οδηγεί ασταμάτητα, προσπαθώντας να κερδίσει ένα στοίχημα. Τραγικό τέλος, ο θάνατος.
Καθόλου φανταστικό δεν είναι το αυτοκίνητο στη φανταστική ταινία «Alphaville» του Ζαν-Λικ Γκοντάρ. Στον πλανήτη Αλφαβίλ, λοιπόν, που μοιάζει πάρα πολύ με το Παρίσι, ο μυστικός πράκτορας Λέμι Κόσιον δεν κινείται με κάποιο φανταστικό όχημα αλλά με μια Ford Galaxy.
Το 1971 ο θρόνος του Γέιτς κινδύνεψε από τον Γουίλιαμ Φρίντκιν και την ταινία του «Ο άνθρωπος από τη Γαλλία». Φόντο της δικής του σκηνής καταδίωξης η Νέα Υόρκη σε ώρα αιχμής. Η Λίνκολν του Τζιν Χάκμαν κυνηγάει τον δικό του κακό, που έχει καταλάβει ένα τρένο. Στο πέρασμά του γκρεμίζονται όλα και στο τέλος και η Λίνκολν, που δοκίμασε στ' αλήθεια πολλά από τα τρακαρίσματα της σκηνής. Ο Χάκμαν πήρε το Οσκαρ για την ερμηνεία του και η Λίνκολν πήγε σε ένα καλό νεκροταφείο αυτοκινήτων.
Μέσα από την ιστορία του αυτοκινήτου μεγάλοι Αμερικανοί μίλησαν για τη δύση του αμερικανικού ονείρου. Στο μέτριο «Τάκερ», ο Κόπολα μιλάει για έναν άνθρωπο της αυτοκινητοβιομηχανίας, τον Πρέστον Τάκερ, εφευρέτη ενός επαναστατικού οχήματος που καταδίωξαν μέχρι τελικής πτώσεως οι μεγάλοι βιομήχανοι του Ντιτρόιτ.
Τα αυτοκίνητα όμως αποκτούν έναν ιδιαίτερο συμβολισμό σε ταινίες σαν το «Γλυκό πεπρωμένο» του Ατόμ Εγκογιάν και το «Crash» του Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ. Είναι χαρακτηριστική η σκηνή της γιορτής στο «Γλυκό πεπρωμένο». Στη μικρή πόλη της ιστορίας, παλιά αυτοκίνητα συγκρούονται μέχρι την τελική επικράτηση του ενός. Οσον αφορά το «Crash», που δίχασε κοινό και κριτική, περιγράφει την ιστορία ανθρώπων που ικανοποιούνται σεξουαλικά μόνο μετά από τροχαία δυστυχήματα. Φετιχισμός αλλά και φόβος μπροστά στην αλλοτρίωση του ανθρώπου από τις μηχανές. Οι ήρωες του Κρόνενμπεργκ ξεπερνούν κάθε όριο και σοκάρουν πραγματικά.
Τα πιο διάσημα κινηματογραφικά αυτοκίνητα, τα αυτοκίνητα φετίχ, είναι αυτά που κατά καιρούς οδήγησε ο Τζέιμς Μποντ. Ξεκίνησε με μια Μπέντλεϊ του '33 και συνέχισε με την ίδια φίρμα έως το «Goldfinger», οπότε και χρησιμοποίησε την ασημί Aston Martin DB5, ένα αυτοκίνητο με πολλά κρυφά όπλα, όπως εκτοξευτές λαδιού και καπνού, εκτινασσόμενα καθίσματα, πολυβόλα -μόνο καφέ δεν έψηνε... Κι αυτό, όχι μετά βεβαιότητος. Η συνέχεια ήταν ακόμη πιο εντυπωσιακή. Η Lotus Esprit, που ακολούθησε, ήταν και... υποβρύχιο και εκτόξευε πυραύλους εδάφους-αέρος. Εως τις BMW, του που εκτοξεύουν πυραύλους stinger, μεσολάβησε μια Ρολς Ρόις και ένα σούπερ τζιπ. Οι παραγωγοί με το αζημίωτο φρόντιζαν για τις μεταγραφές των αυτοκινήτων του «απόλυτου» πράκτορα που -πώς να το κάνουμε, για τους φετιχιστές- οδηγούσε το «απόλυτο» αυτοκίνητο. Κάπως έτσι στα πόδια του Μποντ σφάζονταν και σφάζονται οι βιομηχανίες αυτοκινήτων.
Αντιθέτως, στο «Μπόνι και Κλάιντ» η μάρκα μάς ενδιαφέρει. Διότι το διάσημο ζευγάρι των ληστών είχε στείλει επιστολή στον Χένρι Φορντ, ευχαριστώντας τον που έβγαλε το περίφημο πια V8, με το οποίο και πραγματοποιούσε τις ληστείες του. Είναι το αυτοκίνητο που τρυπήθηκε από 100 και πλέον σφαίρες, την ώρα, όπως δείχνει και η ταινία, που έπεσε στο μπλόκο των αστυνομικών.
Στον μελλοντικό κόσμο του Τζορτζ Μίλερ, το ταξίδι προς την ελευθερία ταυτίζεται με το ταξίδι προς την επιβίωση, και το αυτοκίνητο, εφιαλτικά μεταβιομηχανικό, είναι το μόνο μέσο για να κρατηθείς στη ζωή. Οι ταινίες του, «Μαντ Μαξ» 1, 2 και 3, φιλοξενούν αυτοκίνητα ενός άλλου κόσμου, αλλά κι εδώ οι συμμορίες των κακών, όπως και στις γκανγκστερικές ταινίες των αρχών του προηγούμενου αιώνα, επιτίθενται πάντα πάνω στα αλλόκοτα τροχοφόρα τους.
Το σινεμά δεν φιλοσοφούσε μόνο. Εκανε και ταινίες σαν το «Μαχητή των δρόμων» 1 και 2, γι' αυτούς που θέλουν σκηνές με «τέρμα τα γκάζια», ή το «Σε 60 δευτερόλεπτα» με τον Νίκολας Κέιτζ και την Αντζελίνα Τζολί. (Ο τίτλος της ταινίας είναι ο χρόνος που υποτίθεται ότι χρειάζεται για την κλοπή ενός αυτοκινήτου). Εκανε και άλλα πολλά, αρκεί να φέρουμε στο νου ταινίες με θέμα τα γκραν πρι ή σκηνές από τις ταινίες του Λουί ντε Φινές, όπου σχεδόν πάντα δυο καλόγριες συμμετέχουν σε σκηνές καταδίωξης με τα ράσα και τα χαρακτηριστικά τους καπέλα να ίπτανται! Ομως το 1955 μας τα είπε και τραγικά αλλιώς, εκτός οθόνης. Τότε που ο Τζέιμς Ντιν, μόλις 24 ετών, πέταξε με την Σπάιντερμαν Πόρσε του στους ουρανούς, προσγειώνοντας τον κόσμο μακριά απ' όλη τη μυθολογία, στη σκληρή πραγματικότητα. Ακόμη μία φορά το σινεμά ήταν άλλο και η ζωή άλλο!
Η ποπ κουλτούρα, μισόν αιώνα μετά το φουτουρισμό, αποθέωσε με τη σειρά της το αυτοκίνητο, ενώ το σινεμά με δάνεια και αντιδάνεια έπαιξε το δικό του ρόλο στη μυθολογία του. Σε λίγες μέρες δυο νέες ταινίες θα φέρουν στο προσκήνιο το αυτοκίνητο, κατ' ουσίαν τον καταλυτικό του ρόλο στη ζωή μας: οι κωμικές περιπέτειες «The Dukes of Hazzard» και «Κατσαριδάκι για πάντα». Η πρώτη είναι κινηματογραφική μεταφορά του διάσημου τηλεοπτικού σίριαλ και η δεύτερη άλλη μια συνέχεια των περιπετειών του θρυλικού Χέρμπι, του Φολκσβάγκεν της Ντίσνεϊ.
Το αμερικανικό σινεμά ενέταξε πολύ γρήγορα το αυτοκίνητο στο οπλοστάσιό του, καθώς η αμερικανική κοινωνία μυθοποίησε πρώτη το αυτοκίνητο στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, χάρη στη διάσημη «γραμμή παραγωγής» του Τζον Φορντ, που έκανε τους τέσσερις τροχούς προσιτούς στους πολλούς. Δεν μπορούμε καν να φανταστούμε ιστορίες της Νέας Υόρκης ή γκανγκστερικές αντιδικίες του Σικάγου χωρίς ανταλλαγές πυροβολισμών μέσα από αυτοκίνητα, μολονότι όλα υπήρχαν πριν μπει το βολάν στη ζωή των Νεοϋορκέζων ή των μαφιόζικων συμμοριών. Το σινεμά κατασκεύασε πολλούς τέτοιους και άλλους μύθους, αλλά είπε και πολλές αλήθειες. Εβαλε τα αυτοκίνητα και τους οδηγούς τους να αφηγηθούν υπέροχες ιστορίες, να περιγράψουν ανθρώπινα πάθη, να αντιπροσωπεύουν ολόκληρο τον κόσμο των μηχανών στον προβληματισμό για την ανθρώπινη αλλοτρίωση. Μας είπε ότι το αυτοκίνητο είναι παχνίδι, φονική μηχανή, όργανο του διαβόλου, μέσο διασκέδασης, αντικείμενο φετίχ, αποδιοπομπαίος τράγος, μέσο ελευθερίας, φυλακή, φυγή, θάνατος. Μας είπε το πλέον αυταπόδεικτο, ότι είναι κομμάτι της ζωής του σύγχρονου ανθρώπου, το οποίο αξιολογεί και κατατάσσει πια η κοσμοθεωρία του καθενός μας, όπως μας αξίζει!
Το 1976 ο Μάρτιν Σκορσέζε βάζει τον Ρόμπερτ ντε Νίρο στον «Ταξιτζή» να πρωταγωνιστήσει σε μια άλλου είδους καταδίωξη. Η κάμερα μέσα στο ταξί, στην κλασική νυχτερινή σκηνή περιπλάνησης του πρωταγωνιστή, σε μια Νέα Υόρκη που καταλαβαίνει ότι δεν είναι η δική του. Ο ταξιτζής καταδιώκει, για λίγο και χωρίς αποτέλεσμα, τα όνειρά του και το μπερδεμένο κουβάρι καλών και κακών. Τι μάρκα ήταν το ταξί; Και ποιος νοιάζεται;
Στο χώρο του φανταστικού όμως υπάρχει και το ανάποδο της Κριστίν. Ναι, υπάρχουν και καλά αυτοκινητάκια, σαν το θρυλικό Φολκσβάγκεν της σειράς «Κατσαριδάκι, αγάπη μου». Το κίτρινο σκαθάρι της οικογένειας Ντίσνεϊ μοιάζει με τα καρτούν ξαδερφάκια του. Ερωτεύεται, διορθώνει, παίρνει πρωτοβουλίες, έχει χιούμορ και πολλά άλλα ανθρώπινα χαρακτηριστικά.
Αν ο Μποντ έχει το σούπερ αυτοκίνητο, το «Μπούλιτ» έχει τη σούπερ σκηνή. Η ταινία του Πίτερ Γέιτς πέρασε στην ιστορία χάρη στο οκτάλεπτο κυνηγητό μιας Dodge από τη Mustang του υπαστυνόμου Μπούλιτ-Στιβ Μακ Κουίν στους δρόμους του Σαν Φρανσίσκο. Οι μηχανές των αυτοκινήτων παράγουν τους μοναδικούς ήχους σε ολόκληρη τη σκηνή και κυριολεκτικά καθηλώνουν.
Το ίδιο τέλος επιφύλαξε στις ηρωίδες του και ο Ρίντλεϊ Σκοτ. Η προσπάθεια απόδρασης προς την ελευθερία, με μια Thunderbird, των «Θέλμα και Λουίζ» καταλήγει σε τραγωδία. Η Τζίνα Ντέιβις και η Σούζαν Σάραντον φεύγουν από άντρες και σπίτια για να περάσουν στιγμές ξεγνοιασιάς και ελευθερίας και δεν επιστρέφουν ποτέ.
Αλλού τα πράγματα είναι πιο απλά και πιο απολαυστικά. Στο «The Blues Brothers» του Τζον Λάντις, το αυτοκίνητο κυριαρχεί είτε ως το Blues Mobile της φοβερής παρέας, είτε ως αυτοκινητοκυνηγητό, είτε ως ενδελεχής παρατήρηση και σχόλιο των ηρώων μπροστά στις βιτρίνες των εκθέσεων αυτοκινήτων.
Ο Στίβεν Σπίλμπεργκ, το 1971, κάνει στη «Μονομαχία», την «Κριστίν»... νταλίκα. Θέμα της πρώτης του μεγάλης ταινίας, η φονική και αναίτια καταδίωξη ενός μεγάλου φορτηγού (τον οδηγό του δεν τον βλέπουμε ποτέ) εναντίον ενός οδηγού που τον υποδύεται ο Ντένις Γουίβερ. Μήπως ήταν η συνείδησή του;
Το αυτοκίνητο του Μπάτμαν δεν θα μπορούσε να είναι ένα αμάξι του κόσμου τούτου. Διότι οι δρόμοι ή οι ουρανοί της Γκόθαμ Σίτι είναι εξαιρετικά επικίνδυνοι και οι κακοί δεν τρομάζουν εύκολα. Γι' αυτό και οι δημιουργοί της τελευταίας ταινίας της σειράς, του «Batman Begins», πήραν ως πρότυπα τις Λαμποργκίνι και τα Χάμερ κι έφτιαξαν ένα στρατιωτικού τύπου αυτοκίνητο, το οποίο τη νύχτα θυμίζει Στελθ. Οσον αφορά τα αξεσουάρ; Ε, κλασικά το Batmobile τα κάνει όλα!
Επιστρέφοντας στη Γη, οι άνθρωποι ζουν μέσα σε ένα αυτοκίνητο τα όνειρά τους. Οπως στην ταινία του 1968 «Τσίτι τσίτι, μπανγκ μπανγκ», όπου η οικογένεια ενός ιδιόμορφου εφευρέτη συμμετέχει με τη σακαράκα της σε έναν αγώνα αυτοκινήτων γεμάτο περιπέτειες και απρόοπτα ή στο «Υπέροχοι άνθρωποι ιπτάμενες σακαράκες» με τον Τζάκ Λέμον, τον Τόνι Κέρτις κ.ά.
Η ομώνυμη ταινία έκανε το ζευγάρι Μπόνι και Κλάιντ μύθο συνεχίζοντας την παράδοση ταινιών όπως το «Σαν Φρανσίσκο ώρα μηδέν» του Ρίτσαρντ Σαράφιαν, που, μέσα από την ταχύτητα, τη φυγή και την παρανομία εξύμνησαν την ελεύθερη ζωή. Εδώ, ο πρωταγωνιστής Μπάρι Νιούμαν με την Dodge του οδηγεί ασταμάτητα, προσπαθώντας να κερδίσει ένα στοίχημα. Τραγικό τέλος, ο θάνατος.
Καθόλου φανταστικό δεν είναι το αυτοκίνητο στη φανταστική ταινία «Alphaville» του Ζαν-Λικ Γκοντάρ. Στον πλανήτη Αλφαβίλ, λοιπόν, που μοιάζει πάρα πολύ με το Παρίσι, ο μυστικός πράκτορας Λέμι Κόσιον δεν κινείται με κάποιο φανταστικό όχημα αλλά με μια Ford Galaxy.
Το 1971 ο θρόνος του Γέιτς κινδύνεψε από τον Γουίλιαμ Φρίντκιν και την ταινία του «Ο άνθρωπος από τη Γαλλία». Φόντο της δικής του σκηνής καταδίωξης η Νέα Υόρκη σε ώρα αιχμής. Η Λίνκολν του Τζιν Χάκμαν κυνηγάει τον δικό του κακό, που έχει καταλάβει ένα τρένο. Στο πέρασμά του γκρεμίζονται όλα και στο τέλος και η Λίνκολν, που δοκίμασε στ' αλήθεια πολλά από τα τρακαρίσματα της σκηνής. Ο Χάκμαν πήρε το Οσκαρ για την ερμηνεία του και η Λίνκολν πήγε σε ένα καλό νεκροταφείο αυτοκινήτων.
Μέσα από την ιστορία του αυτοκινήτου μεγάλοι Αμερικανοί μίλησαν για τη δύση του αμερικανικού ονείρου. Στο μέτριο «Τάκερ», ο Κόπολα μιλάει για έναν άνθρωπο της αυτοκινητοβιομηχανίας, τον Πρέστον Τάκερ, εφευρέτη ενός επαναστατικού οχήματος που καταδίωξαν μέχρι τελικής πτώσεως οι μεγάλοι βιομήχανοι του Ντιτρόιτ.
Τα αυτοκίνητα όμως αποκτούν έναν ιδιαίτερο συμβολισμό σε ταινίες σαν το «Γλυκό πεπρωμένο» του Ατόμ Εγκογιάν και το «Crash» του Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ. Είναι χαρακτηριστική η σκηνή της γιορτής στο «Γλυκό πεπρωμένο». Στη μικρή πόλη της ιστορίας, παλιά αυτοκίνητα συγκρούονται μέχρι την τελική επικράτηση του ενός. Οσον αφορά το «Crash», που δίχασε κοινό και κριτική, περιγράφει την ιστορία ανθρώπων που ικανοποιούνται σεξουαλικά μόνο μετά από τροχαία δυστυχήματα. Φετιχισμός αλλά και φόβος μπροστά στην αλλοτρίωση του ανθρώπου από τις μηχανές. Οι ήρωες του Κρόνενμπεργκ ξεπερνούν κάθε όριο και σοκάρουν πραγματικά.
Τα πιο διάσημα κινηματογραφικά αυτοκίνητα, τα αυτοκίνητα φετίχ, είναι αυτά που κατά καιρούς οδήγησε ο Τζέιμς Μποντ. Ξεκίνησε με μια Μπέντλεϊ του '33 και συνέχισε με την ίδια φίρμα έως το «Goldfinger», οπότε και χρησιμοποίησε την ασημί Aston Martin DB5, ένα αυτοκίνητο με πολλά κρυφά όπλα, όπως εκτοξευτές λαδιού και καπνού, εκτινασσόμενα καθίσματα, πολυβόλα -μόνο καφέ δεν έψηνε... Κι αυτό, όχι μετά βεβαιότητος. Η συνέχεια ήταν ακόμη πιο εντυπωσιακή. Η Lotus Esprit, που ακολούθησε, ήταν και... υποβρύχιο και εκτόξευε πυραύλους εδάφους-αέρος. Εως τις BMW, του που εκτοξεύουν πυραύλους stinger, μεσολάβησε μια Ρολς Ρόις και ένα σούπερ τζιπ. Οι παραγωγοί με το αζημίωτο φρόντιζαν για τις μεταγραφές των αυτοκινήτων του «απόλυτου» πράκτορα που -πώς να το κάνουμε, για τους φετιχιστές- οδηγούσε το «απόλυτο» αυτοκίνητο. Κάπως έτσι στα πόδια του Μποντ σφάζονταν και σφάζονται οι βιομηχανίες αυτοκινήτων.
Αντιθέτως, στο «Μπόνι και Κλάιντ» η μάρκα μάς ενδιαφέρει. Διότι το διάσημο ζευγάρι των ληστών είχε στείλει επιστολή στον Χένρι Φορντ, ευχαριστώντας τον που έβγαλε το περίφημο πια V8, με το οποίο και πραγματοποιούσε τις ληστείες του. Είναι το αυτοκίνητο που τρυπήθηκε από 100 και πλέον σφαίρες, την ώρα, όπως δείχνει και η ταινία, που έπεσε στο μπλόκο των αστυνομικών.
Στον μελλοντικό κόσμο του Τζορτζ Μίλερ, το ταξίδι προς την ελευθερία ταυτίζεται με το ταξίδι προς την επιβίωση, και το αυτοκίνητο, εφιαλτικά μεταβιομηχανικό, είναι το μόνο μέσο για να κρατηθείς στη ζωή. Οι ταινίες του, «Μαντ Μαξ» 1, 2 και 3, φιλοξενούν αυτοκίνητα ενός άλλου κόσμου, αλλά κι εδώ οι συμμορίες των κακών, όπως και στις γκανγκστερικές ταινίες των αρχών του προηγούμενου αιώνα, επιτίθενται πάντα πάνω στα αλλόκοτα τροχοφόρα τους.
Το σινεμά δεν φιλοσοφούσε μόνο. Εκανε και ταινίες σαν το «Μαχητή των δρόμων» 1 και 2, γι' αυτούς που θέλουν σκηνές με «τέρμα τα γκάζια», ή το «Σε 60 δευτερόλεπτα» με τον Νίκολας Κέιτζ και την Αντζελίνα Τζολί. (Ο τίτλος της ταινίας είναι ο χρόνος που υποτίθεται ότι χρειάζεται για την κλοπή ενός αυτοκινήτου). Εκανε και άλλα πολλά, αρκεί να φέρουμε στο νου ταινίες με θέμα τα γκραν πρι ή σκηνές από τις ταινίες του Λουί ντε Φινές, όπου σχεδόν πάντα δυο καλόγριες συμμετέχουν σε σκηνές καταδίωξης με τα ράσα και τα χαρακτηριστικά τους καπέλα να ίπτανται! Ομως το 1955 μας τα είπε και τραγικά αλλιώς, εκτός οθόνης. Τότε που ο Τζέιμς Ντιν, μόλις 24 ετών, πέταξε με την Σπάιντερμαν Πόρσε του στους ουρανούς, προσγειώνοντας τον κόσμο μακριά απ' όλη τη μυθολογία, στη σκληρή πραγματικότητα. Ακόμη μία φορά το σινεμά ήταν άλλο και η ζωή άλλο!
7 - 28/08/2005
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου