της Ελεωνόρας Ορφανίδου
«Ενάντια σε τι επαναστατείς;», ρωτάει κάποιος τον Μάρλον Μπράντο στον «Ατίθασο». Κι αυτός, πάνω στην μοτοσικλέτα του, απαντά: «Τι διαθέτεις»; Εκείνη τη στιγμή το Χόλιγουντ άλλαξε τον εαυτό του διαισθανόμενο ότι η άλλη Αμερική ήταν ήδη εκεί.
Πενήντα τόσα χρόνια μετά, μια μοτοσικλέτα και ένας άλλος ηθοποιός, ο Βραζιλιάνος Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ, μιλούν για τον πιο δημοφιλή επαναστάτη, τον Ερνέστο Τσε Γκεβάρα. Ο δημιουργός του «Ημερολόγια μοτοσικλέτας», ο Βάλτερ Σάλες, σηματοδότησε την αναγέννηση του βραζιλιάνικου σινεμά. Το όχημα που ταξιδεύει κι αυτόν κι εμάς, και προπαντός τον Τσε και τον φίλο του στη Λατινική Αμερική του 1952, είναι πάλι μια μοτοσικλέτα! Προς τα πού; Οι μοτοσικλετιστές ξέρουν την απάντηση: προς την ελευθερία.
Από το 1885, τότε που γεννήθηκε σε έναν επαρχιακό δρόμο της Γερμανίας από τον Γκότλιμπ Ντέιμλερ, η μοτοσικλέτα έγινε σύμβολο της ελευθερίας αλλά και της αντρικής ισχύος. Ενας άντρας πάνω στη μηχανή δεν ταξιδεύει απλώς από το ένα μέρος στο άλλο, μετακινείται από τα ασφυκτικά δεσμά της πραγματικότητας στη ζωή που θα 'θελε να ζήσει!
Οπως ο Τζόνι, ο αρχηγός των «Μαύρων επαναστατών» στον «Ατίθασο» του Λάζλο Μπένεντεκ.
Ελευθερία ή θάνατος
*Ο Μπράντο ως ο ηγέτης μιας συμμορίας που λεηλάτησε μια μικρή πόλη της Καλιφόρνιας το 1947, καθιέρωσε τη μόδα με τα μαύρα δερμάτινα μπουφάν και τις Harley Davidson, στρώνοντας το έδαφος στους κινηματογραφιστές που ασχολήθηκαν στη συνέχεια με θέματα γύρω από την επαναστατικότητα των νέων («Επαναστάτης χωρίς αιτία», «Η συμμορία της ασφάλτου», «Η ζούγκλα του μαυροπίνακα»). Πολλοί χαρακτήρισαν το φιλμ φθοροποιό και στην Αγγλία προβλήθηκε μόλις 14 χρόνια μετά την πρώτη προβολή του. Ωστόσο η Ιστορία το δικαίωσε, ο «Ατίθασος» όντως είχε μέσα του όσες αλήθειες μπορεί να έχει το σινεμά.
*Ακόμη και αυτός όμως υποκλίθηκε σε μια ακόμη πιο ταραγμένη δεκαετία (του '60) και στην ταινία που τη σημάδεψε, τον «Ξένοιαστο καβαλάρη». Δύο τσόπερ της Χάρλεϊ Ντάβιντσον, ο Πίτερ Φόντα και ο Ντένις Χόπερ, το 1969, περιπλανώνται στην αμερικανική επαρχία, έξω από το χρόνο και άσκοπα. Θα ψάξουν την ελευθερία και θα συναντήσουν το θάνατο.
Οι «άλλοι» είναι πάλι εδώ. Την ώρα που η καθωσπρέπει Αμερική τρέμει τις συμμορίες των μηχανόβιων, οι Φόντα και Χόπερ (παραγωγός και σκηνοθέτης), μιλούν για τη βία του κατεστημένου, για τις φοβίες της κοινωνίας απέναντι στους ξένους ή τους διαφορετικούς. Ο «Ξένοιαστος καβαλάρης» λατρεύτηκε και έγινε σύμβολο της ελεύθερης ζωής, ακόμη μια επανάσταση που πνίγηκε στο αίμα. «Ενας άντρας ξεκίνησε να βρει την Αμερική και δεν μπόρεσε να τη βρει πουθενά», έγραφε η αφίσα της ταινίας που επέλεξε ως τέλος του ταξιδιού της ελευθερίας, το θάνατο.
*Λίγο νωρίτερα, το 1963 ένας άλλος διάσημος μοτοσικλετιστής, ο Στιβ Μακ Κουίν, βγαίνει από το τούνελ που έσκαψε μαζί με τους συγκρατούμενούς του στη «Μεγάλη απόδραση» του Τζον Στάρτζες, και καταφέρνει να ταξιδέψει προς την ελευθερία, χάρη σε μια μοτοσικλέτα. Δεν ήταν η κοινωνία που τον κρατούσε αιχμάλωτο, αλλά οι ναζί, σ' ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης κάπου στην Ανω Σιλεσία.
*Ο Αλέν Ντελόν και η Μάριαν Φέιθφουλ έκαναν το δικό τους ταξίδι αυτογνωσίας και ελευθερίας πάνω σε μια μοτοσικλέτα στο «The girl on a motorcycle», όπως και το ζευγάρι Πίτερ Φόντα - Νάνσι Σινάτρα στο «Wild angels» το 1966.
*Από τότε, βεβαίως, πολύ νερό κύλησε στο αυλάκι, και για τους επαναστάτες, και για τις μοτοσικλέτες. Η βέσπα του Νάνι Μορέτι στο «Αγαπημένο μου ημερολόγιο» δεν είναι μόνο ένα σύμβολο αντικομφορμισμού, αλλά και το όχημα που ταξιδεύει τον ήρωα στη ζωή και την παράνοια του ιδίου και των άλλων.
*Στα «Μαντ Μαξ» του Πίτερ Γουίαρ, οι κάθε είδους διαστημικές μηχανές μιας τρομακτικά πρωτόγονης εποχής είναι τα μέσα επιβίωσης και πολέμου του Μελ Γκίμπσον και των αντιπάλων του «σκυλιών του πολέμου». Είναι όμως και απλά μεταλλικά σκουπίδια χωρίς το πετρέλαιο.
*Στον «Εξολοθρευτή 2» ο Αρνολντ Σβαρτσενέγκερ ντύνεται στα πέτσινα και καβαλάει τη μηχανή του για να σώσει τη Σάρα και το γιο της, μελλοντικό σωτήρα της ανθρωπότητας και της ελευθερίας της, από τις μηχανές.
*Και ο Τζον Γου βάζει στις «Επικίνδυνες αποστολές 2» φωτιά στους δρόμους του Σίδνεϊ μόνο και μόνο για να τους διασχίσει με τη μηχανή του ο Τομ Κρουζ. Η μοτοσικλέτα δεν δίνει μόνο ελευθερία, δίνει πλέον και θέαμα.
*Στις λιγότερο εμπορικές ταινίες του σήμερα, ο καβαλάρης της μηχανής εξακολουθεί να κάνει μοναχικά ταξίδια προς το μεγάλο αδιέξοδο. Το 2003 οι Κάνες σκανδαλίστηκαν από την ταινία «Brown bunny» του Βινσέν Γκαλό, με τον ήρωα της ταινίας, μοτοσικλετιστή και οδηγό αγώνων, να διασχίζει την Αμερική αναζητώντας τον χαμένο του έρωτα και το θάνατο. Μια προκλητικότατη σκηνή στοματικού έρωτα κέρδισε τις εντυπώσεις αφήνοντας στο περιθώριο όλα όσα ήθελε να πει η ταινία για τη μοναξιά, την αδυναμία του ήρωα να ζήσει στον θαυμαστό καινούριο κόσμο.
*Σ' αυτό τον κόσμο που δεν μπόρεσαν να προσαρμοστούν ούτε οι «Απέναντι» του Γιώργου Πανουσόπουλου. Ο Χάρης, ο ήρωάς του, ώσπου να δει με το τηλεσκόπιο τη Στέλλα και να επικεντρώσει τη ζωή του σε αυτήν, έπαιζε μαζί με τους φίλους του παιχνίδια θανάτου και ελευθερίας, καλπάζοντας με μοτοσικλέτες στους νυχτερινούς δρόμους της Αθήνας.
*Το 1980 ο Πολ Βερχόφεν βλέπει τη μοτοσικλέτα αλλιώς. Ο ήρωάς του στο «Σπέτερς» χρησιμοποιεί αυτό το σύμβολο του αντικομφορμισμού και της ελευθερίας για να εκπληρώσει τους μικροαστικούς του στόχους. Προσπαθεί να γίνει αστέρι του μότορκρος για να κερδίσει χρήμα και δόξα.
*Στο φουτουριστικό θρίλερ «Ι robot», του Αλεξ Πρόγιας, που διαδραματίζεται στο Σικάγο του 2035, οι μοτοσικλέτες οδηγούνται μόνες τους. Τι απέγιναν οι ξένοιαστοι καβαλάρηδες; Μας τελείωσαν οι επαναστάτες; Ή εγκατέλειψαν το όχημα από τότε που (μαζί με τα τζιπ) έγινε της μόδας; Στη ζωή, πάντως, άντρες και γυναίκες του σήμερα αξιώνουν ακόμη ελευθερία και ισχύ καβαλώντας το αγαπημένο τους δίτροχο προς το άγνωστο, σε μικρές προσωπικές επαναστάσεις!
Ισως μια μέρα πει το σινεμά και τη δική τους ιστορία!
7 - 21/11/2004
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου