της Ελεωνόρας Ορφανίδου
Οταν το 1981 ο Πελέ σημάδεψε τα κινηματογραφικά δίχτυα του Τζον Χιούστον, χάρισε στο παγκόσμιο σινεμά τη διασημότερη ποδοσφαιρική του στιγμή. Η ταινία λεγόταν «Victory» και οι κριτικοί, μολονότι δεν ξετρελάθηκαν με την ταινία, έγραψαν ότι αποτέλεσε την πιο ευτυχή συνάντηση του λαϊκότερου των αθλημάτων με τη λαϊκότερη των τεχνών.
*Χρόνια αργότερα, ο Κεν Λόουτς, έβαλε τον πρωταγωνιστή της ταινίας «Τ' όνομά μου είναι Τζο» να νικάει τη θατσερική παρακμή μέσω μιας ομάδας ποδοσφαίρου. Οι «άθλιοί» του, 11 παρίες των προαστίων των βρετανικών μεγαλουπόλεων, κλέβουν τις στολές τους για να αποκτήσουν το δικαίωμα στο όνειρο.
Το σινεμά και το ποδόσφαιρο έχουν τον τρόπο τους να σε κάνουν συμμέτοχο των ψευδαισθήσεών τους. Κι αν το Χόλιγουντ δεν το έχει εκμεταλλευτεί, είναι γιατί εκεί στην Αμερική, στη μοναδική χώρα στον κόσμο που προτιμά να παίζει με την μπάλα στα χέρια... το αποκαλούν απλώς soccer! Ακόμη και το Θιβέτ, η πιο μικρή κινηματογραφική βιοτεχνία του κόσμου, τα πήγε καλύτερα, βάζοντας στο προπέρσινο «The cup», τους μοναχούς να μαθαίνουν ποδόσφαιρο, διεκδικώντας συμμετοχή στο Μουντιάλ.
Καμία χολιγουντιανή ταινία για το ποδόσφαιρο δεν συγκίνησε τα πλήθη, και δεν έφταιγε μόνο το κοινό. Τα μεγάλα στούντιο τα κατάφεραν μια χαρά με το μπάσκετ, με το μποξ, με το μπέιζμπολ, αλλά στο ποδόσφαιρο πάτωσαν! Χαρακτηριστικό παράδειγμα η ταινία της Ντίσνεϊ «The big screen», ηθικοπλαστική ιστορία μιας ποδοσφαιρικής ομάδας παιδιών σε μια μικρή πόλη. Η ομάδα κέρδισε, η ταινία έχασε.
*Φέτος η Μίραμαξ θέλει τη ρεβάνς, γι' αυτό αποφάσισε να διανείμει στην Αμερική το «Shaolin soccer», μια πολυβραβευμένη ταινία από το Χονγκ Κονγκ. Αλλαξε μάλιστα τον τίτλο σε «Kung fu soccer», μήπως και ρίξει τουλάχιστον τους φαν των πολεμικών τεχνών.
Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία. Ωστόσο, στις ΗΠΑ δεν τα κατάφεραν ταινίες όπως το «Α shot at glory» και «The match», στις οποίες πρωταγωνιστούσαν αστέρια σαν τους Ρόμπερτ Ντιβάλ και Πιρς Μπρόσναν.
*Ευτυχώς η Αμερική δεν είναι ο κόσμος όλος, οι άγγλοι σκηνοθέτες αγαπούν το ποδόσφαιρο εξίσου με το σινεμά, κι ο Μάικλ Γουίντερμποτομ («Καλωσήρθατε στο Σαράγεβο») ζήτησε το '96 από τον Ρόμπερτ Καρλάιλ να υποδυθεί τον Νικ, στο «Μείνε μακριά μου»: έναν σκοτσέζο οικοδόμο, ερασιτέχνη ποδοσφαιριστή, που παίζει μπάλα για να ονειρεύεται, ακόμη και όταν παθαίνει πολλαπλή αρτηριοσκλήρωση!
*Κι αν εδώ ο Γουίντερμποτομ έκανε δράμα, ο Τζον Φόρτι έκανε το ποδόσφαιρο μιούζικαλ. Η ταινία έχει τίτλο «Mad about mambo» και πραγματεύεται την προσπάθεια ενός νεαρού ποδοσφαιριστή από το Μπέλφαστ να γίνει διάσημος. Ενας αληθινά διάσημος από την άλλη, ο Βίνι Τζόουνς, ο σκληρός Βίνι κατά τους γνωρίζοντες την ιστορία του ποδοσφαίρου, έκοψε στις βρετανικές αίθουσες εξίσου πολλά εισιτήρια με αυτά που έκοβε ως ποδοσφαιριστής.
*Πρωταγωνιστώντας στην ταινία «Mean machine», ως αρχηγός της Εθνικής Αγγλίας, καταδικάζεται σε τρία χρόνια φυλάκιση και δημιουργεί στα κάτεργα μια σούπερ ομάδα ποδοσφαίρου, χρησιμοποιώντας και εκεί τα θεμιτά και αθέμιτα μέσα.
Το ποδόσφαιρο είναι ένα παιχνίδι νικητών και το σινεμά αγκάλιασε παίκτες σαν τον σκληρό Βίνι ή τον διάσημο Σκοτσέζο Αλί Μακ Κόιστ. Κυρίως όμως αγκάλιασε τον Πελέ, που έχει παίξει σε 16 ταινίες. Αλλοτε υποδύεται τον εαυτό του, άλλοτε κάποιον που παίζει μπάλα. Και εκτός από την «Απόδραση των 11» έχει να επιδείξει και μια ταινία για την αρχοντιά του που έφτασε έως τα Οσκαρ. Πρόκειται για το «Soccer story», που διεκδίκησε το χρυσό αγαλματάκι το 1998 στην κατηγορία των ταινιών μικρού μήκους.
Κατά κάποιον τρόπο ο Πελέ έκανε άλλο ένα θαύμα πέραν των μαγικών του επί του γηπέδου. Κατάφερε να στρέψει προς το ταπεινό, λαϊκό ποδόσφαιρο, τη διανόηση και τις ανώτερες τάξεις.
Οι σκηνοθέτες πρόσεξαν τους ανθρώπους των γηπέδων, δίνοντας το έναυσμα και στους συγγραφείς.
*Το ελληνικό σινεμά συναντήθηκε πολλές φορές με το ποδόσφαιρο. Είτε κάνοντας ταινίες γι' αυτό, όπως «Η φανέλα με το 9» του Παντελή Βούλγαρη, είτε βάζοντας ποδοσφαιριστές να πρωταγωνιστούν, είτε εντάσσοντας το μ' έναν τρόπο στο μύθο. Στους «Ασους των γηπέδων» ο Βασίλης Γεωργιάδης κινηματογραφεί τρεις λαϊκούς ήρωες της εποχής, τους Λινοξυλάκη, Πετρόπουλο και Μουράτη, ενώ ο Μίμης Στεφανάκος παίζει σε 6 ταινίες. Ο Υβ Τριαντάφυλλος δανείζει το όνομα του στην ταινία «Υβ Υβ!» και ένας νέος σκηνοθέτης, ο Βασίλης Δούβλης, περιγράφει στο «Βετεράνο» τη ζωή του παλαίμαχου του Ολυμπιακού Βασίλη Μποτίνου. Πολλοί γνωστοί ηθοποιοί υποδύθηκαν ποδοσφαιριστές , διαιτητές, οπαδούς κ.λπ., ουδείς όμως διασημότερος και πιο αγαπημένος από τον Μίλτο. Ο λαϊκός ήρωας του Πειραιά μαχαιρώνει στο τέλος την καλή του, ενώ φωνάζει με αγωνία τ' όνομά της: «Στέλλα»...
7 - 02/06/2002
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου