Δευτέρα 11 Νοεμβρίου 2013

10η Μέρα: Κοιτώντας τον κ. Αλί Χαϊδάρι στα μάτια


10η Μέρα:Κοιτώντας τον κ. Αλί Χαϊδάρι στα μάτια



της Ελεωνόρας Ορφανίδου



Ένας άνθρωπος, δεμένος και κρεμασμένος με τα χέρια ψηλά, τρέμει από απόγνωση. Ξαφνικά, μια εσωτερική έκρηξη τον απομακρύνει με έναν υπέροχο εικαστικά τρόπο από το μαρτύριο και το άθλιο του τώρα, για να τον μεταφέρει στην παιδική του ηλικία και στο κρέμασμα με συρματόσκοινο σ' ένα στύλο ηλεκτρικού – ένα παιδάκι που αιωρείται ευτυχισμένο στον ουρανό του μακρινού Αφγανιστάν.

Ο σκηνοθέτης Βασίλης Μαζωμένος μόλις μας έχει συστήσει στην ταινία του “1Οη μέρα”, τον Αλί Χαϊδάρι, έναν αφγανό πρόσφυγα που επιχείρησε να συναντήσει το ευρωπαϊκό όνειρο και βρέθηκε να λαθροβιεί στην Αθήνα.

Στην “άλλη” πόλη, εκεί που οι αστοί δεν περπατούν ποτέ και που οι μικροαστοί την προσπερνούν αποστρέφοντας βιαστικά το βλέμμα από τις “μαύρες τρύπες” της.

Ο ήρωας του Μαζωμένου μας ξεναγεί στη διαδρομή ως εδώ. Αφγανιστάν , Ιράν, Τουρκία: μια περιπέτεια που κατά τον αδαή κ. Χαϊδάρι πιθανόν και ν' άξιζε τον κόπο, γεμάτη τραγικότητα και ωμές κινηματογραφικές εικόνες.

Ο τρόπος που ο σκηνοθέτης κοιτά είναι ο τρόπος του Αλί. Δεν είναι μόνο η ντοκιμενταρίστικη κινηματογραφική γλώσσα που χρησιμοποιεί, μετρούν και οι προθέσεις. Ο Μαζωμένος μας κάθισε απέναντι για να κοιτάξουμε επιτέλους πέρα από το γνωστό καροτσάκι του σούπερ μάρκετ με τα σκουπίδια από τους κάδους (μου θυμίζει πάντα ότι ο δυτικός άνθρωπος στους πολιτισμικά διαφορετικούς παραχωρεί μόνο τα σκουπίδια του) τον άνθρωπο που ως κοινωνία του έχουμε αρνηθεί ακόμη και το βλέμμα μας.

Στο πλαίσιο αυτό κινηματογραφεί μοναδικά μια ακραία για τη Δύση θρησκευτική τελετή απολύτρωσης, την Αζούρα, με το αυτομαστίγωμα των πιστών μουσουλμάνων να ορίζει την ταινία του διαπερνώντας σε διαφορετικούς χρόνους την αφήγηση του ήρωα που καθορίζεται από την θρησκευτικότητα του.

Όντως κοιτάμε. Όσο αντέχει ο καθένας, τον ήρωα να αλληλεπιδρά επιτέλους με το περιβάλλον και να εξομολογείται ανέστιος πια, διότι δεν υπάρχει δυνατότητα γυρισμού, ότι δεν του αρέσαμε και θέλει να επιστρέψει πίσω.

Γι αυτό και σ όλη την ταινία γυρνάει συνέχεια στη μοναδική πατρίδα που του έχει απομείνει: την παιδική του ηλικία.

Αλλά παραμένει μαζί μας, συνεχίζοντας στην υπέροχη σκηνή του φινάλε να κουβαλάει το καροτσάκι του στην πολύβουη πόλη: βιώνοντας (κι αυτός κι εμείς) το θάνατο του ευρωπαϊκού ονείρου.



Η ταινία 10η μέρα του Βασίλη Μαζωμένου προβάλλεται στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, Ιερά οδός 48 και Μεγάλου Αλεξάνδρου.