Σάββατο 15 Νοεμβρίου 2008

Τα Όσκαρ ψηφίζουν γυναίκες

της Ελεωνόρας Ορφανίδου



Αλλη μια χρονιά η Νικόλ Κίντμαν θα περπατήσει με χάρη πάνω στο κόκκινο χαλί και θα δείξει στους φωτογράφους το καινούργιο της φουστάνι.

Στο Κόντακ Θίατερ, θα καθίσει μπροστά και μια κάμερα θα απαθανατίζει τις αντιδράσεις της, κάθε φορά που κάποιος συνάδελφός της θα σηκώνεται για να πάρει το Οσκαρ του. Φεύγοντας όμως δεν θα ακουμπήσει στο διπλανό κάθισμα της Μερσέντες της το πολυπόθητο αγαλματάκι. Δεν είναι καν υποψήφια. Διότι φέτος θα καρδιοχτυπήσουν για τα Οσκαρ κάποιες άλλες γυναίκες. Σαν αυτές, που όπως έγραψε ο διάσημος Αμερικανός κριτικός Ρότζερ Σέμπερτ, συναντά κανείς σε φεστιβάλ ανεξάρτητων κινηματογραφιστών, όπως το «Σάντανς». Σαν την κυρία Πάτι Τζένκινς, που η ταινία της «Το τέρας», έκανε τη Σαρλίζ Θέρον από σταρ ηθοποιό, ή την κυρία Νίκι Κάρο, της οποίας η πρωταγωνίστρια, Κέισα Κάστλ Χιούζ, μόλις δεκατριών ετών, διεκδικεί Οσκαρ καλύτερης ηθοποιού.

Τι έπαθαν τα μέλη της Ακαδημίας; Κάποιες από αυτές τις κυρίες δεν έχουν καν ένα αξιοπρεπές φόρεμα από εκείνα που ράβονται στου Ντιορ ειδικά για τη βραδιά, βρίζουν το Χόλιγουντ και σνομπάρουν τα κόκκινα χαλιά! Και οι αμερικανοί φαν της τελετής δηλώνουν ότι δεν γνωρίζουν ούτε τις μισές από τις υποψήφιες ταινίες! Αναστάτωση και στον αξιοπρεπή κόσμο των «μπούκερ»: «Ποια είναι αυτή η Σάρι Σπρίνγκερ Μπέρμαν που διεκδικεί Οσκαρ σεναρίου;».

Τα φετινά Οσκαρ, όποιους κι αν βραβεύσουν, έκαναν την έκπληξη από νωρίς. Εφεραν στα μεγάλα βραβεία γυναίκες! Η Σοφία Κόπολα, με το «Χαμένοι στη μετάφραση», είτε πάρει κάποιο από τα Οσκαρ «καλύτερης ταινίας», «σκηνοθεσίας» και «σεναρίου» είτε όχι, θα είναι η πρώτη Αμερικανίδα και η τρίτη γυναίκα στην ιστορία του θεσμού που διεκδίκησε το αγαλματίδιο και τον τίτλο του καλύτερου σκηνοθέτη. Τα προγνωστικά λένε ότι τα μέλη της Ακαδημίας θα ξεπεράσουν το σκόπελο, δίνοντάς της το Οσκαρ σεναρίου όπως έκαναν με την Νεοζηλανδή Τζέιν Κάμπιον για τα «Μαθήματα πιάνου» το 1993, ή δεν θα της δώσουν τίποτα όπως έκαναν με την Ιταλίδα Λίνα Βερτμίλερ και το «Seven Beauties» το 1976. Μπορεί να γίνει κι έτσι! Ομως κάτι έχει ήδη αλλάξει στον τρόπο με τον οποίο οι Αμερικανοί κοιτούν το σινεμά τους.

Η Ακαδημία πήρε το «ρίσκο» μιας «μικρής» ταινίας και της γυναίκας δημιουργού της και το ανέδειξε. Ισως σήμανε η ώρα να πάρει και η βιομηχανία τα δικά της. Η οποία με τις σκηνοθέτιδες έχει πάρει διαζύγιο από την εποχή της Λόις Βέμπερ, που στη δεκαετία του '20 έβγαζε περισσότερα χρήματα από τον Γκρίφιθ και τον Ντε Μιλ.

Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου του Σαν Ντιέγκο, εννιά στις δέκα ταινίες που προβλήθηκαν στις ΗΠΑ το 2001 έγιναν από άντρες. Οι γυναίκες γύρισαν μόλις το 6% των διακοσίων πενήντα μεγαλύτερων ταινιών του Χόλιγουντ: Η Κάθριν Μπιγκελόου («K-19-The widow maker»), η Μίμι Λίντερ («Deep Impact»), η Τζόντι Φόστερ, η Πένι Μάρσαλ, η Νόρα Εφρον («Αγρυπνος στο Σιάτλ») και η Νάνσι Μάγερς. Η οποία είναι η μοναδική κυρία των στούντιο που εκπροσωπεί φέτος στα βραβεία της Ακαδημίας τις συναδέλφους της με το «Something's Gotta Give»: η πρωταγωνίστριά της, Νταϊάν Κίτον, διεκδικεί το «Οσκαρ πρώτου γυναικείου ρόλου».

Η κυρία Μάγερς, λένε πολλοί κριτικοί, απέδειξε φέτος αλλά και με την προηγούμενη ταινία της «Αυτό που θέλουν οι γυναίκες», ότι οι σκηνοθέτιδες μπορούν, εκτός από δράμα, μελόδραμα και ερωτικές κομεντί, να γυρίσουν και ταινίες με χιούμορ που μπορούν να διασκεδάσουν το κοινό.

Η Μάγερς είναι αυτό που λέμε, αν και γυναίκα, μια πολιτικώς ορθή επιλογή: η ταινία της προέρχεται από μεγάλο στούντιο, έχει προβληθεί σε πολλές αίθουσες, η ίδια φυσικά δεν έχει προταθεί για τα Οσκαρ καλύτερης ταινίας και σκηνοθεσίας και είναι γνωστή μεταξύ γνωστών!

Αλλά η Πάτι Τζένκινς ποια είναι; Σίγουρα μια όχι τυχαία, αφού το «Τέρας» είναι η πρώτη της ταινία και ήδη κατάφερε να κάνει τη Σαρλίζ Θέρον αστέρι πρώτου μεγέθους. Χάρη στον ρόλο μιας κατ' εξακολούθηση δολοφόνου, της Αϊλίν Γουόρνος, η Θέρον κέρδισε το βραβείο γυναικείας ερμηνείας στο Φεστιβάλ του Βερολίνου και είναι το φαβορί για το αντίστοιχο Οσκαρ, στο οποίο όμως έχει μια δεκατριάχρονη ανταγωνίστρια που ερμήνευσε τον ρόλο μιας ιθαγενούς Μαορί υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση μιας άλλης γυναίκας, της Νίκι Κάρο, στην ταινία «Whale Rider». Η κυρία Κάρο, από τη Νέα Ζηλανδία είχε κάνει άλλη μία ταινία, και είναι βέβαιο, η υποψηφιότητα της πρωταγωνίστριας της, της προκάλεσε την ίδια έκπληξη με αυτή του κοινού.

Πιο φυσιολογική ακούγεται η υποψηφιότητα της Χόλι Χάντερ για το Οσκαρ δεύτερου γυναικείου ρόλου. Ακούγεται αλλά δεν είναι. Οσοι έχουν δει την ταινία, το «Thirteen» της Κάθριν Χάρντγουικ, τη χαρακτηρίζουν τρομακτική.

Οικογενειακές βραβεύσεις

Τελευταία μεταξύ των γυναικών που η Ακαδημία αποφάσισε ότι μπορούν να «παίξουν μπάλα όπως ο Μπέκαμ», η σκηνοθέτις Σάρι Σπρίνγκερ Μπέρμαν με το «American Splendor», για το οποίο διεκδικεί Οσκαρ διασκευασμένου σεναρίου. Το «American splendor» είναι η μεταφορά στο σινεμά μιας πολύ δημοφιλούς underground σειράς κόμικς.

Τόσο η κυρία Μπέρμαν όσο και η κυρία Κόπολα αλλά και όλες οι σκηνοθέτιδες που πέρασαν το «άβατον» με μικρές ή μεγάλες υποψηφιότητες κινούνται σε έναν αντρικό κόσμο, αυτόν του αμερικανικού σινεμά. Οσο κι αν φαίνεται περίεργο, η Σοφία Κόπολα θα έπαιρνε πιο εύκολα βραβείο καλύτερης ταινίας αν διαγωνίζονταν στην ξενόγλωσση κατηγορία. Οι κυρίες Μάρλιν Γκόρις με το «Antonia's Line» και Κάρολιν Λινκ με το περσινό «Nowhere in Africa» το έχουν καταφέρει. Μοναδικό αβαντάζ της νεαρής κυρίας, η αντρική κινηματογραφική της οικογένεια. Αν πάρει κάποιο από τα τρία Οσκαρ (η ταινία της είναι υποψήφια και για τέταρτο βραβείο, της καλύτερης αντρικής ερμηνείας για τον Μπιλ Μάρεϊ), θα ισοφαρίσει την οικογένεια Χιούστον. Ως γνωστόν, ο παπούς Γουόλτερ, ο πατέρας Τζον και η κόρη Αντζέλικα έχουν βραβευτεί από την Ακαδημία. Οσον αφορά την οικογένεια Κόπολα, ο παππούς Κάρμιν πήρε Οσκαρ για τη μουσική στο «Νονός νούμερο 2», ο πατέρας Φράνσις Φορντ τα γνωστά και η κόρη Σοφία είναι σε πολύ καλό δρόμο.

Η Ακαδημία έδωσε φέτος φωνή στις γυναίκες και τους ανεξάρτητους. Τα στούντιο όμως είναι πάντα εδώ με ταινίες κολοσσούς, όπως ο «Αρχοντας των δαχτυλιδιών», το «Master and Commander: Στα πέρατα της γης», το «Sea biscuit». Εδώ είναι και ο καλύτερος Κλιντ Ιστγουντ μετά τους «Ασυγχώρητους», με το «Mystic River».

Ισως το ότι έφτασε φέτος μια γυναίκα μέχρι τις υποψηφιότητες «καλύτερης ταινίας», «σκηνοθεσίας» και «σεναρίου» να είναι το φετινό υπέρτατο όριο. Απλώς, φέτος οι επιλογές των μελών της Ακαδημίας δημιούργησαν προσδοκίες. Δεν μας αρκεί η νίκη της Σαρλίζ Θέρον ως εκπροσώπου μιας ταινίας που ήρθε στην καρδιά της αμερικανικής κινηματογραφίας σχεδόν από το διάστημα. Ολοι θέλουμε να δούμε κάτι παραπάνω από ένα... άλλοθι, αν και τα Οσκαρ έχουν αποδείξει πως δεν είναι το καλύτερος μέρος για τους πρωτοπόρους. Ακόμα κι αν έχουν το προνόμιο να είναι άντρες!


7 - 22/02/2004

Δεν υπάρχουν σχόλια: