Δίδυμες ταινίες

της Ελεωνόρας Ορφανίδου

Ο Σαμ Γκόλντουιν, του κινηματογραφικού κολοσσού Μέτρο Γκόλντουιν Μάγιερς, είχε πει δίνοντας το Ο.Κ. για το ριμέικ του «Κινγκ Κονγκ»: «Εάν τους άρεσε μια φορά, θα τους αρέσει και δεύτερη». Ο κυνισμός ήταν πάντα ένα από τα χαρίσματα των μεγαλοπαραγωγών του Χόλιγουντ, που έλεγαν τις αλήθειες της αγοράς και όχι της ζωής!

*Διότι (λέει ο παραγωγός) καλά είναι τα πρωτότυπα σενάρια, αλλά δυσεύρετα ύστερα από 110 κινηματογραφικά χρόνια και τόσες ταινίες. Κάπως έτσι, όλο και πιο συχνά, μια «καινούρια» κινηματογραφική ιστορία αποτελεί ουσιαστικά την άλλη εκδοχή μιας παλιάς. Τίποτα δεν είναι καινούριο σ' αυτό τον κόσμο, θα συμφωνούσε με αυτό χωρίς ενδοιασμούς και ο σεναριογράφος της ταινίας «Calendar girls» που προβάλλεται και στις ελληνικές αίθουσες. Διότι ξέρει ότι δεν θα πάρει ποτέ Οσκαρ σεναρίου, καθώς παραπέμπει ευθέως στο «Αντρες με τα όλα τους».

Το αυτό επίσης γνωρίζουν και οι σεναριογράφοι του «Mona Lisa smile», που θα προβληθεί στην Ελλάδα εντός των επόμενων ημερών. Ξέρουν, δηλαδή, ότι η ιστορία τους θυμίζει τον «Κύκλο των χαμένων ποιητών».

Κανένας από τους δύο δεν είπε «όχι, δεν είναι σωστό, δεν το γράφω». Και στη Τζούλια Ρόμπερτς, μια χαρά της φάνηκε η προοπτική να γίνει ο θηλυκός Ρόμπιν Γουίλιαμς. Αλλωστε, η τακτική της άλλης εκδοχής είναι μια παλιά ιστορία στο σινεμά! Κάτι αλλάζει εδώ, κάτι διεισδύει στο μύθο, ο άντρας γίνεται γυναίκα, ο σαμουράι καουμπόι, η γυναίκα άντρας, το χθες αύριο και ιδού ακόμα μια νέα ταινία!

Εξάλλου, το θέμα και το πρόβλημα είναι μάλλον οι διαφορές στο βασικό μύθο, που είναι λίγες. Τόσες, όσες αυτές που ξεχωρίζουν έναν άνδρα και μια γυναίκα! Π.χ. το «Calendar girls» είναι η πραγματική ιστορία μιας ομάδας μεσήλικων γυναικών του Γιορκσάιρ που το 1999 εξέδωσαν ένα ημερολόγιο με ημίγυμνες φωτογραφίες τους, συγκεντρώνοντας έτσι ένα τεράστιο ποσό για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Οι πρωταγωνίστριες Ελεν Μίρεν και Τζούλι Γουόλτερς είναι εκπληκτικές, όλες οι κυρίες του «Ημερολογίου» διαθέτουν φλεγματικό βρετανικό χιούμορ, το σενάριο και η σκηνοθεσία είναι μια χαρά, το κοινό γελάει και διασκεδάζει, αλλά, όπως παρατήρησε κριτικός κινηματογράφου του BBC, η ταινία ήθελε αλλά δεν έγινε «Full Monty», κι ας σκίζουν τα ρούχα τους οι συντελεστές ότι δεν είχαν την πρόθεση να κάνουν τη γυναικεία εκδοχή του «Αντρες με τα όλα τους».

*Δεν γνωρίζουμε ποιες ήταν οι προθέσεις του Μάικ Νιούελ, του σκηνοθέτη του «Mona Lisa smile», αλλά και εδώ, πέρα από τη μετατροπή του Ρόμπιν Γουίλιαμς σε Τζούλια Ρόμπερτς και των μαθητών του σε μαθήτριές της, η ιστορία παραμένει η ίδια.

Αφήνοντας τις ρομαντικές κομεντί, η βασίλισσα των ταμείων σπουδάζει φιλολογία στο Μπέρκλεϊ και εν έτει 1953 (το '59 ήταν η χρονιά που «δίδαξε» στη δική του ταινία ο Ρόμπιν Γουίλιαμς) διορίζεται σε κολέγιο θηλέων ξεκινώντας μαθήματα αυτογνωσίας και φεμινισμού, και προσπαθώντας άλλοτε επιτυχώς και άλλοτε όχι, όπως έγραψε η διεθνής κριτική, να αφήσει σπίτι την Τζούλια Ρόμπερτς. Οι συγκρίσεις με το «Dead poets society» αναμενόμενες...

*Αλλά είπαμε, δεν είναι η πρώτη φορά: Περίμεναν τις συγκρίσεις, αλλά μάλλον δεν τις φοβόντουσαν οι σκηνοθέτες των υπέροχων ταινιών «Τούτσι» και «Βίκτωρ-Βικτόρια», Σίντνεϊ Πόλακ και Μπλέικ Εντουαρντς. Οι ταινίες γυρίστηκαν σχεδόν ταυτόχρονα το 1982. Το θέμα ήταν ακριβώς το ίδιο: Ο Ντάστιν Χόφμαν και η Τζούλι Αντριους, καλλιτέχνες στα όρια της απόγνωσης και οι δύο, αλλάζουν φύλο και θριαμβεύουν... Η αλλαγή φύλου, έσωσε, χρόνια αργότερα, τον κινηματογραφικό γάμο του Ρόμπιν Γουίλιαμς στην «Κυρία Ντάμπφαϊαρ», αλλά όχι και την ταινία από συγκρίσεις που δεν την κολάκευαν με το «Τούτσι».

*Ο Ντάστιν Χόφμαν πρωταγωνίστησε και στη μοντέρνα, φεμινιστική εκδοχή της αποπλάνησης! Στον «Πρωτάρη» γίνεται το θύμα μιας ώριμης κυρίας, έχουν αλλάξει οι εποχές, είμαστε ήδη στα 1967 και η «Λολίτα» του Κιούμπρικ μαζί με τις υπόλοιπες Λολίτες που εμπνεύσθηκε το σινεμά από το βιβλίο του Ναμπόκοφ, αντικαθίσταται από νεαρό. Ο ίδιος μύθος, αλλά σε αυτή τη λαμπρή περίπτωση η άλλη εκδοχή αφηγήθηκε μια άλλη ιστορία.

*Το αυτό επιχείρησε ανεπιτυχώς και η Λάρα Κροφτ. Τι κι αν δεν μοιάζει ή αν δεν είναι ριμέικ; Οντως αποτελεί το κινηματογραφικό δάνειο ενός βιντεοπαιχνιδιού. Ομως, αρχαιολόγος, με πατέρα αρχαιολόγο, που θέλει να σώσει και τον κόσμο;

Συγνώμη, αλλά υπάρχει και ο Ιντιάνα Τζόουνς. Και όταν πρωτοβγήκε το «Tomb raider», έτσι το είπαμε: ο θηλυκός Ιντιάνα Τζόουνς. Αλλά και όταν, στη δεκαετία του '40, βγήκε η «Λάσι», το τρυφερό κινηματογραφικό (και τηλεοπτικό) κόλεϊ, οι παλιότεροι την αποκάλεσαν «ο θηλυκός Ριν Τιν Τιν», ενθυμούμενοι το γερμανικό τσοπανόσκυλο που προκαλούσε συγκίνηση στις αίθουσες 15 χρόνια πριν.

Οπως και με τα ριμέικ, το να διαχειριστείς τον ίδιο μύθο σε μίαν άλλη εκδοχή, αλλάζοντάς του τους ήρωες, τον τόπο ή τον τρόπο, δεν είναι καθόλου κακό, απλώς ενέχει κινδύνους. Κάποιος, με έναν τρόπο, μπορεί να τα έχει πει όλα, ή σχεδόν όλα πριν από σένα. Και κάποιοι άλλοι, όλα αυτά, μπορεί να τα θυμούνται!

7 - 25/01/2004