Ιερές μπίζνες στο σινεμά

Της ΕΛΕΩΝΟΡΑΣ ΟΡΦΑΝΙΔΟΥ

Στην Ιταλία του Μπερλουσκόνι άνοιξε τους τελευταίους μήνες μια μεγάλη συζήτηση για την Ιταλία του Αντρεότι! Αφορμή μια ταινία που προβάλλεται και στη χώρα μας, το «Il Divo» του Πάολο Σορεντίνο, στο οποίο περιγράφονται οι διασυνδέσεις του χριστιανοδημοκράτη ηγέτη με τη μαφία και το Βατικανό. Στη χώρα μας, ευτυχώς, μαφία υπό τον ιταλικό ή αμερικανικό ορισμό δεν υπάρχει. Μέχρι προ τινος νομίζαμε ότι δεν υπάρχει και ανάλογη του Βατικανού πολιτικο-οικονομική δραστηριότητα, από την εδώ εκκλησία. Μέχρι προ τινος...



Πού θα πάει όμως, θα το συνηθίσουμε! Η υπόλοιπη Δύση έχει προ πολλού σταματήσει να σκανδαλίζεται από την «ιερή» διείσδυση στην πολιτική ζωή και στις μπίζνες. Οι πιστοί εκεί είδαν τους τραπεζίτες του Βατικανού να κατηγορούνται ευθέως για ξέπλυμα ναρκοδολαρίων και έναν συνεργάτη τους να κρεμιέται σε μια γέφυρα του Λονδίνου!

Το σινεμά ενέταξε στη μυθοπλασία του πολλές πραγματικές ή φανταστικές ιστορίες για την ιερή διαπλοκή και τις κοσμικές μπίζνες της εκκλησίας (στη Δύση), ως καταδικαστέα μεν αλλά υπαρκτά φαινόμενα του δημόσιου βίου.

Στο «Il Divo» ο σκηνοθέτης περιγράφει έναν άνθρωπο που συνομίλησε πολιτικά με την εκκλησία και τη μαφία και απέσπασε ισχύ προσφέροντας πλούτο και ανοχή.

*Η ανοχή ωστόσο δεν κατάφερε να αποσοβήσει το μεγαλύτερο ιερό σκάνδαλο, αυτό της Banco Vaticano, που έγινε ταινία υπό τον αποκαλυπτικό τίτλο «Ο Τραπεζίτης του Θεού». Σκηνοθέτης της ο Τζουζέπε Φεράρα, ο οποίος πλήρωσε το θάρρος του βλέποντας να διανέμεται η ταινία του στα συνοικιακά βιντεοκλάμπ της Ρώμης. Η ιστορία έχει ως εξής: ο αμερικανός επίσκοπος Πολ Μαρσίνκους αναλαμβάνει τη διεύθυνση της τράπεζας του Βατικανού και συνεργάζεται με τον αρχιμαφιόζο Μικέλε Σεντόνα, μετατρέποντάς την σε τραπεζική υπερδύναμη.

Η μεγέθυνση αυτή πυροδοτεί δημοσιεύματα και φήμες για ξέπλυμα μαύρου χρήματος από πορνεία και ναρκωτικά, γεγονός που εξοργίζει τον πάπα Ιωάννη Παύλο Α', ο οποίος και διατάζει επαναφορά στη νομιμότητα. Δεν εισακούστηκε ποτέ, διότι πέθανε (δολοφονήθηκε;) τριάντα τρεις μέρες μετά την ανέλιξή του στον παπικό θρόνο. Ο διάδοχός του πάπας Ιωάννης Παύλος Β' φημολογείται ότι αντάλλαξε τη σιωπή του με τα χρήματα που δόθηκαν στην πολωνική "Αλληλεγγύη" και στο μεγάλο του όνειρο, την πτώση του κομμουνισμού. Φέρεται μάλιστα να συναίνεσε στη συνεργασία της τράπεζας του Βατικανού με την Banco Ambrosiano, τη μεγαλύτερη ιδιωτική τράπεζα της Ιταλίας, που διηύθυνε ο Ρομπέρτο Κάλβι. Το 1981 όμως η τράπεζά του κατέρρευσε, το Βατικανό έχασε τρισεκατομμύρια και άρχισαν οι αποκαλύψεις. Ο Κάλβι «έδωσε» τον πάπα και βρέθηκε κρεμασμένος σε μια γέφυρα του Λονδίνου. Μόλις το 1999 άλλαξε η επίσημη εκδοχή της αυτοκτονίας σε δολοφονία.

*Η αυτοκτονία - δολοφονία του Κάλβι είναι μία από τις ωραιότερες σκηνές και σε μια πολύ πιο γνωστή ταινία από τον «Τραπεζίτη του Θεού»: Τον «Νονό Νο 3», που γύρισε το 1990 ο Φράνσις Φορντ Κόπολα και περιέχει σχεδόν όλη την ιστορία της Banco Ambrosiano, υπό την οπτική της μαφίας. Ο Μάικλ Κορλεόνε (Αλ Πατσίνο) επιχειρεί το πέρασμα στο δημόσιο βίο με τη βοήθεια της πολιτικής και της θρησκευτικής εξουσίας. Ο Ραφ Βαλόνε, ο περίφημος επίσκοπος Λαμπέρτο του «Νονού», είναι ηθικό στοιχείο, αλλά ο αρχιεπίσκοπος Γκίλντεϊ όχι. Είναι αυτός που έχει παρασημοφορήσει τον αρχιμαφιόζο για την φιλανθρωπία του, κι ο Κορλεόνε φορά με καμάρι στην αρχή της ταινίας το παράσημό του. Νομίζει πως με τις ευλογίες της εκκλησίας θα φέρει στο φως όλο τον υπόγειο κόσμο του. Τίποτα απ' όλα αυτά δεν θα γίνει κι ας έχουν, μαφιόζος και αρχιεπίσκοπος, την ίδια κυνική άποψη ότι τα λεφτά τα κάνουν όλα.

*Εξίσου παραδόπιστος είναι άλλος ένας διάσημος κινηματογραφικός παπάς, ο μονσινιόρ Σπιλέισι, κατά κόσμον Ρόμπερτ Ντε Νίρο στην ταινία «True confessions».

Ο αδελφός του (Ρόμπερτ Ντιβάλ), ντετέκτιβ που αναζητά το δολοφόνο μιας πόρνης, τον επισκέπτεται έπειτα από χρόνια για να διαπιστώσει ότι ο μονσινιόρ διαχειρίζεται στα όρια και πέρα από τα όρια της νομιμότητας τα οικονομικά της Καθολικής Εκκλησίας στην Αμερική.

*Μία χρονιά αργότερα, με λιγότερο βάθος και περισσότερη δράση, μας είπε τα ίδια η ταινία «Monsignor», με τον Κρίστοφερ Ριβ στο ρόλο του πατρός Τζον Φλάχερτι, ο οποίος φθάνει στο Βατικανό μετά το τέλος του Β' Παγκόσμιου Πολέμου και γίνεται μαυραγορίτης και συνεργάτης της μαφίας.

Ο σκηνοθέτης Φρανκ Πέρι δεν τόλμησε να πει ότι εκείνη την εποχή η εκκλησία ήταν δεμένη με ακόμα σοβαρότερες ιστορίες. Το είπε ο Κώστας Γαβράς το 2002 με το «Αμήν»: Οτι το επίσημο Βατικανό ανέχθηκε διά της σιωπής το «Ολοκαύτωμα». Και ότι η σιωπή έγινε συνενοχή!


7 - 07/12/2008