Τετάρτη 2 Δεκεμβρίου 2009

Άλλο βραβεία , άλλο εισιτήρια


(Δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία στις 19 Νοεμβρίου 2000)


Πόσο συχνά αγαπάμε μια ταινία…επειδή πήρε Όσκαρ;
Τα βραβεία σπανίως μιλούν για τις αλήθειες των ταινιών και τις πιο πολλές φορές ούτε τα εισιτήρια είναι ένας καλός οδηγός για κάποιον που ψάχνει ένα αριστούργημα.
Εισιτήρια και βραβεία δεν πάνε μαζί συχνά και τα δυο κατά καιρούς κακολογήθηκαν από τους σκηνοθέτες ή έγιναν άλλοθι τους. Ο αείμνηστος Βασίλης Ραφαηλίδης είχε πει ότι τα βραβεία δεν προσθέτουν ποιότητα σε ένα έργο τέχνης, ωστόσο του προσφέρουν πολλά από άποψη οικονομική. Του προσφέρουν δηλαδή, στην περίπτωση του σινεμά, εισιτήρια! Άλλωστε η ταινία είναι και εμπορικό προϊόν: τα περισσότερα φεστιβάλ γεννήθηκαν μέσα σε εμπορικές εκθέσεις , μηδέ του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης εξαιρουμένου. Ο Χρυσός Αλέξανδρος και τα κρατικά βραβεία ποιότητας που με πολύ ενδιαφέρον αναμένουμε αύριο, δεν είναι λοιπόν μια υπόθεση αμιγώς ποιοτική όπως δεν είναι και πουθενά αλλού. Μάλλον έχουμε να κάνουμε με τη…διαπλοκή ποιότητας και εμπορικότητας σε δόσεις που κάθε χρονιά εναλλάσσονται , επιτυχώς ή ατυχώς! Θυμάστε;
*Το Φεστιβάλ δικαιώθηκε βραβεύοντας το 1975 το «Θίασο» του Θ. Αγγελόπουλου, που δεν είχε μόνο καλλιτεχνική επιτυχία αλλά και εμπορική(ήταν η δεύτερη σε εισπράξεις ελληνική ταινία της χρονιάς με 189.620 εισιτήρια), αλλά το 1996 δε βράβευσε το «Τα όμορφα χωριά όμορφα καίγονται» του Ντραγκόγιεβιτς , που πήρε μόνο το βραβείο κοινού και τη δικαίωση …από την Ευρώπη.
*Έως το 1966 οι ταινίες που βράβευε η Θεσσαλονίκη έβρισκαν πάντα το κοινό τους, ενίοτε έβρισκαν και άλλα βραβεία (ευρωπαϊκά και αμερικανικά) σαν τις «Μικρές Αφροδίτες» του Κούνδουρου (1963) που έκοψε 114.047 εισιτήρια ή παλιότερα σαν την «Ηλέκτρα» και τη «Στέλλα» του Κακογιάννη που έκοψαν 76.846 και 134.142 εισιτήρια και έκανα και διεθνή καριέρα.
*Το 1965 βραβείο δεν υπήρξε αλλά και το 1966 που…υπήρξε, το κοινό διαφώνησε. Γιουχάισε και τους «Ξεχασμένους ήρωες» του Γαρδέλη και την κριτική επιτροπή, μέλη της οποίας ήταν μεταξύ άλλων οι Χατζιδάκις, Τσαρούχης και Λαμπέτη.
* Το μεγάλο κοινό όμως είδε την ταινία (224.806 εισιτήρια), κάτι που δεν έπραξε το 1967. Τη βραβευθείσα ταινία του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, τις «Σιλουέτες» του Κώστα Ζώη παρακολούθησαν μόνο 9.938 θεατές και γι αυτό δεν έφταιξε η χούντα, γεμάτες ήταν οι αίθουσες στις εμπορικές ταινίες.
*Εισπρακτικά ατύχησε και η «Παρένθεση» του Τ. Κανελλόπουλου την οποία βράβευσε την επόμενη χρονιά η Θεσσαλονίκη μαζί με το «Κορίτσια στον Ήλιο» του Γεωργιάδη.
Στις αίθουσες είδαν την πρώτη ταινία 2.849 θεατές και τη δεύτερη …186.109.
*Τρία χρόνια μετά ο Αγγελόπουλος πήρε με την «Αναπαράσταση» το βραβείο καλύτερης ταινίας αλλά έκανε μόνο 12.869 εισιτήρια όταν η «Υπολοχαγός Νατάσα» έκοψε 751.117.
*Όλα αυτά τα ανέτρεψε ο Ντίνος Κατσουρίδης που το 1971 βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ με το «Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση» κάνοντας στις αίθουσες την πιο μεγάλη εμπορική επιτυχία της χρονιάς:640.471 εισιτήρια.
*Η κριτική επιτροπή επιτέλους δικαιώνεται; Μάλλον όχι, διότι ακριβώς αυτή τη χρονιά δε βραβεύεται η ¨Ευδοκία¨. Ωστόσο 70.852 Έλληνες θέλουν να δουν τους ήρωες του Δαμιανού να περιγελούν τα όνειρα των μικροαστών και να συντρίβονται από αυτά.
*Με τη μεταπολίτευση έκλεισε οριστικά και η υπόθεση εμπορικό σινεμά, διότι την Ελλάδα που μετακομίζει στην πρωτεύουσα, υπηρετεί πια ευρέως η τηλεόραση που κόβει τα δικά της εισιτήρια στα σπίτια.
*Το 1974 η Θεσσαλονίκη βραβεύει αντιχουντικές, αντικαπιταλιστικές ταινίες σαν το «Κιέριον» του Θέου που κάνει μόνο 6.887 εισιτήρια και το «Μοντέλο» του Σφήκα που οι σκοτεινές αίθουσες δεν το φιλοξένησαν ποτέ.
*Η εποχή είναι πολύ πολιτική, τόσο που το 1977 γίνονται δυο Φεστιβάλ. Το κανονικό και το συνδικαλιστικό. Το πρώτο βραβεύει την «Ιφιγένεια» του Κακογιάννη και το δεύτερο το «Βαρύ πεπόνι» του Τάσιου. Ωστόσο και τις δύο τις κατατροπώνουν στο σινεμά οι «Κυνηγοί» του Αγγελόπουλου που κόβουν 105.645 εισιτήρια. Μόλις 17 ταινίες βγαίνουν στις αίθουσες ενώ το 1978 βγαίνουν μόλις 15.
* Τον κατήφορο αυτό σταματούν για λίγο, το 1980, τρεις πολιτικές ταινίες:ο «Μεγαλέξανδρος» του Αγγελόπουλου, η ¨Παραγγελιά» του Τάσιου και ο «Άνθρωπος με το γαρύφαλλο» του Τζήμα.
Βραβεύονται και οι τρεις, όμως ο Μπελογιάννης και ο μύθος του κατατροπώνουν τα πάντα. Κόβει 618.533 εισιτήρια και γίνεται η μεγαλύτερη επιτυχία του λεγόμενου νέου ελληνικού κινηματογράφου.
Μόνο το «Safe sex» που συμμετέχει στο φετινό διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ κατάφερε να ξεπεράσει αυτό το ρεκόρ.
*Το 1982 χειροκροτήματα και εισιτήρια πάνε στο «Άρπα κόλλα»του Περράκη(136.471), αλλά τα βραβεία στον «Άγγελο» του Καντακουζηνού και στη «Ρόζα» του Χριστοφή. Ο Περράκης παίρνει το αίμα του πίσω, σαρώνοντας το 1984 βραβεία και εισιτήρια με τη «Λούφα και παραλλαγή».
*Το 1 988 είναι για τα βραβεία η χρονιά της «Σκιάς του φόβου» του Καρυπίδη, αλλά για το κοινό η χρονιά της «Φανέλας με το 9» του Βούλγαρη.
*Το 1992 όπως γίνεται συχνά στα Όσκαρ , άλλη ταινία το ¨Παρακαλώ γυναίκες μην κλαίτε» παίρνει τα βραβεία σκηνοθεσίας και σεναρίου και άλλη , ο «Μπάιρον» ανακηρύσσεται καλύτερη.
Εισπρακτικά πάντως και τις δυο τις ξεπερνά κατά πολύ το «Άνω κάτω και πλαγίως» του Κακογιάννη, που κόβει 55.000 εισιτήρια. Είναι η πρώτη χρονιά που το φεστιβάλ γίνεται διεθνές και στο διεθνές διαγωνιστικό βραβεύεται μια ταινία που ξεκινάει από τη Θεσσαλονίκη για να φτάσει στα Όσκαρ. Ο Χρυσός Αλέξανδρος δίνεται στο ¨Ορλάντο» της Πόρτερ.
*Για να κλείσουμε με τα περσινά, το 1999 είχε τη γεύση του «Peppermint» του Καπάκα, αλλά η ευχάριστη έκπληξη δεν ήταν στο διαγωνιστικό. Χωρίς βραβείο, που δεν το διεκδίκησε, τράβηξε το ενδιαφέρον κοινού και κριτικής, η «Πορνογραφική σχέση» της Φρεντερίκ Φοντέν.



Για το "Τί έκανες στον πόλεμο Θανάση" του Ν. Κατσουρίδη βλ. www.youtube.com/watch?v=4gKaxPWxOIo

Για τον "Άνθρωπο με το Γαρύφαλλο" του Ν. Τζήμα βλ. http://www.youtube.com/watch?v=MHBYB4Aw6vA

Δεν υπάρχουν σχόλια: