Της ΕΛΕΩΝΟΡΑΣ ΟΡΦΑΝΙΔΟΥ (oimouses.blogspot.com)
«Ενα ρούχο δεν είναι τραγωδία, ούτε πίνακας ζωγραφικής», συνήθιζε να λέει η Κοκό Σανέλ, αποκαθηλώνοντας τη μόδα την ίδια ώρα που, ως πρωθιέρειά της, την απογείωνε ως τέχνη με τα τουίντ ταγέρ.
Η Σανέλ είχε το θάρρος να τάσσεται υπέρ του εμπορίου και να ταυτίζεται με τη σημειολογία της δουλειάς της: άλλο να σε θαυμάζουν, άλλο να σε αγαπούν. Κάτι που δυσκολεύονται να αντιληφθούν πολλοί «φασιονίστας» που την είδαν, φέτος, στο σινεμά ως απλή «Κοκό πριν τη Σανέλ».
Αυτή δεν είναι η μοναδική νέα ταινία ούτε για τη Σανέλ, ούτε για τη μόδα. Η Κοκό θα έχει γίνει πια Σανέλ όταν θα ερωτευτεί τον Στραβίνσκι στο «Κοκό Σανέλ και Ιγκόρ Στραβίνσκι» μια άλλη ταινία την οποία θα δούμε προσεχώς.
Στην άλλη άκρη υπάρχει και ο «Μπρούνο», πρώην Μπόρατ, που ήδη προβάλλεται στις ελληνικές αίθουσες, τονίζοντας, έστω κραυγαλέα, ότι δεν πρέπει να παίρνεις τη μόδα στα σοβαρά.
Κάτι που αμφισβητούν, καθεμιά για άλλο λόγο, δύο ταινίες που τελούν εν αναμονή, το «Picture me», για την γκρίζα ζώνη στην οποία διαβιούν τα τοπ μόντελ όταν σβήνουν οι προβολείς της πασαρέλας και το «The September Issue», η ιστορία της διευθύντριας της αμερικανικής «Vogue»- της κυρίας, δηλαδή, που υποδύθηκε η Μέριλ Στριπ στο «Ο διάβολος φοράει Prada».
Οι ταινίες για τη μόδα, όπως το παλιότερο «Pret-Α-Porter» του Ρόμπερτ Αλτμαν, σπανίως κολακεύουν την υψηλή ραπτική και τα στελέχη της. Αντιθέτως υποστηρίζουν συχνά ότι κανένας νορμάλ άνθρωπος δεν μπορεί να φορέσει ρούχο παρισινού ντεφιλέ και εστιάζουν στα δισ. της βιομηχανίας.
Ζιγκολό με γούστο
Από την άλλη πλευρά, το σινεμά αλλά και η τηλεόραση -βλέπε «Sex and the city»- έχουν προωθήσει τάσεις και σχεδιαστές και μάλιστα μέσα από ταινίες που ουδεμία σχέση είχαν με βιογραφίες του Ντιόρ. Σαν το «American Gigolo» του Πολ Σρέιντερ, η οποία μέσα σε μια σεζόν έκανε το όνομα Αρμάνι συνώνυμο της νέας οπτικής της αντρικής ομορφιάς. Ο Ρίτσαρντ Γκιρ, ο ζιγκολό Τζούλιαν του τίτλου, παρουσιάζεται πρώτη φορά εν έτει 1980, να «συνομιλεί» με τα ρούχα του και ο αντρικός ναρκισσισμός αποενοχοποιείται.
* Ο «American Gigolo» ήταν μια μέτρια ταινία που δίχασε την αμερικανική κοινωνία, την εποχή που αναδυόταν το συντηρητικό αστέρι του Ρίγκαν. Οι ενδυματολογικές της επιρροές όμως είναι ακόμη εδώ. Κι ας μεσολάβησαν -δέκα χρόνια μετά- τα υπέροχα αντρικά μαύρα κοστούμια των ηρώων του «Reservoir dogs» του Κουέντιν Ταραντίνο.
* Το 1992 κοστούμια φορούσαν μόνο οι διάφοροι «Γκέκο-γιάπηδες» της Γουόλ Στριτ. Εως τη στιγμή που εμφανίζονται αυτοί οι κύριοι (Καϊτέλ, Ροθ, Μπουσέμι) με τα ψευδώνυμα «κύριος Ασπρος», «κύριος Μπλε» έως και κύριος... «Ροζ», με τα λευκά πουκάμισα και τα μαύρα γυαλιά και ξανακάνουν τα κοστούμια συνώνυμα του cool. Τους θυμάστε;
Η τεστοστερόνη του φιλμ έπαιξε το ρόλο της, όπως και η κυρία Agnes Β, η σχεδιάστρια του μαύρου κοστουμιού του Χάρβεϊ Καϊτέλ, ο οποίος απουσία χρημάτων ντύθηκε από το... σπίτι του!
* Το κοστούμι του έκανε πάταγο όπως και αυτό του Τζον Τραβόλτα, το 1977, στον «Πυρετό του Σαββατόβραδου», την ταινία σύμβολο των 70'ς. Το κατάλευκο κοστούμι του ήρωά του, του Τόνι Μανέρο, ακόμη υπάρχει σε διάφορες εκδοχές στις ντουλάπες πολλών σημερινών ώριμων κυρίων, που χόρευαν κάθε Σάββατο στην «Μπαρμπαρέλα» της Συγγρού στους ρυθμούς των Bee Gees.
* Ο πρώτος διδάξας στιλ στο σινεμά ήταν φυσικά ο Κάρι Γκραντ. Ολοι τον θυμόμαστε στη «Σκιά των τεσσάρων γιγάντων» του Χίτσκοκ να φορά το υπέροχο γκρι κοστούμι του οίκου Kilgour, στον οποίο ακόμη και σήμερα ράβονται πρίγκιπες και βασιλείς.
Ενα τέτοιο παντελόνι κοστίζει περίπου έξι χιλιάδες ευρώ. Εκείνη την εποχή, δηλαδή το 1959, ο Kilgour είχε πελάτες τους επίσης καλοντυμένους Φρεντ Αστέρ και Ρεξ Χάρισον. Δεκαετίες ολόκληρες οι τζέντλεμεν σε όλο τον κόσμο το αντέγραφαν με τη βοήθεια του ράφτη τους ή του πρετ-α-πορτέ σε φτηνές και ακριβές βερσιόν.
* Αν όλα αυτά δείχνουν μ' έναν τρόπο την επιρροή του κινηματογράφου στην αισθητική και τη μόδα , το «Πρόγευμα στο Τίφανις» του Μπλέικ Εντουαρντς είναι η μόδα αυτοπροσώπως.
Εκτός από το «Κοκό Σανέλ και Ιγκόρ Στραβίνσκι» που περιγράφει τη ζωή της μεγάλης σχεδιάστριας, ταινίες όπως το «American Gigolo», το «Οι άντρες προτιμούν τις ξανθές» και το «Blow up» άλλαξαν τα δεδομένα στο καθημερινό ντύσιμο της εποχής, εισάγοντας νέες ιδέες. Εκτός από το «Κοκό Σανέλ και Ιγκόρ Στραβίνσκι» που περιγράφει τη ζωή της μεγάλης σχεδιάστριας, ταινίες όπως το «American Gigolo», το «Οι άντρες προτιμούν τις ξανθές» και το «Blow up» άλλαξαν τα δεδομένα στο καθημερινό ντύσιμο της εποχής, εισάγοντας νέες ιδέες. Η Σανέλ εφηύρε το μικρό μαύρο φόρεμα, αλλά η Χόλι Γκολάιτλι (Οντρεϊ Χέπμπορν) το φόρεσε κάνοντας την εκδοχή του Ζιβανσί το απόλυτο κομμάτι της γυναικείας γκαρνταρόμπας. Επίσης έκανε μόδα και το μακρύ μαύρο φόρεμα, και τις πέρλες (απορρίπτοντας τα διαμάντια πριν τα σαράντα), και τα μεγάλα μαύρα γυαλιά, και τα γάντια... και την μποέμ ζωή της Νέας Υόρκης.
* Οταν η Νέα Υόρκη της Χόλι άλλαξε, στο Μανχάταν εγκαταστάθηκε η Ανι Χολ. Πρωταγωνιστώντας στο «Νευρικό εραστή» του Γούντι Αλεν, η Νταϊάν Κίτον άφησε εποχή ως η ιδανική φιγούρα της μοντέρνας Αμερικανίδας που ζει στο νευρωτικό νεοϋορκέζικο down town.
* Με την Κέιτ Μος να φοράει τα ίδια γιλέκα και να κρατά την Oxford bag της, έχεις την αίσθηση ότι δεν πέρασε ούτε μια μέρα από το 1977, τότε που η Ανι Χολ φόρεσε την ανδρόγυνη Ραλφ Λόρεν γραβάτα της για το ραντεβού με τον αρραβωνιαστικό της Αλβι Σίνγκερ.
Ηταν τόσο επιτυχημένη η ενδυματολογική επιλογή της Κίτον, ώστε εκείνη τη χρονιά η εταιρεία παραγωγής United Artists κυκλοφόρησε σειρά ρούχων υπό τη φίρμα Annie Hall.
Ο Ραλφ Λόρεν χρωστάει μεγάλο μέρος της σημερινής του δόξας σ' εκείνες τις «αντρικά» γυναικείες εμφανίσεις της Ανι Χολ. Μια εικόνα που οι Αμερικανίδες είχαν ξαναδεί προπολεμικά από την Κάθριν Χέπμπορν, στο «Bringing up Baby»!
* Στο μεσοδιάστημα επηρεάστηκαν από μια άλλη βασίλισσα του στιλ. Ηταν ξανθιά, πλατινέ, και την έλεγαν Μέριλιν. Κι εκτός από το μαλλί έκανε μόδα τα ροζ, χάρη σ' ένα τραγούδι!
* Η ταινία ήταν το «Οι άντρες προτιμούν τις ξανθές» και η Μονρόε ως η ξανθιά του τίτλου τραγουδούσε ντυμένη... κουφέτο το ομώνυμο τραγούδι.
Εκανε τέτοιο πάταγο που πέρα από το ροζ φουστάνι με τα γάντια έκανε μόδα και τις ροζ Κάντιλακ. Λέγεται ακόμη πως η Αμερική επηρεάστηκε τόσο πολύ ώστε οι κουζίνες της αστικής τάξης γέμισαν ροζ ψυγεία που παρήγαγε εξαιτίας της μόδας αυτής η Τζένεραλ Ελέκτρικ. Κορίτσια σαν τη Νικόλ Κίντμαν, την Κάιλι Μινόγκ, την Αν Νικόλ Σμιθ και τη Μαντόνα έχουν κοπιάρει αυτή την εμφάνιση.
* Η Μαντόνα άλλαξε με τη σειρά της την ιστορία της μόδας, γιατί έγινε και αυτή ισχυρό σύμβολο μιας ολόκληρης εποχής. Χάρη στις ενδυματολογικές της προτιμήσεις, οι στηθόδεσμοι ξεπρόβαλαν από τα ρούχα και έγιναν βραδινό ένδυμα για το κλαμπ με τη ζώνη Boy Toy απόλυτο αξεσουάρ.
Η φυλή της Μαντόνα
Η ταινία αναφοράς ήταν το «Ψάχνοντας απεγνωσμένα τη Σούζαν», όπου εκτός απ' τα σουτιέν οι γυναίκες έμαθαν το 1985 να σπάνε το total black look με ένα χρυσό πανωφόρι.
Το μαλλί, το σουτιέν, τα λαστιχένια μαύρα βραχιολάκια, οι φιόγκοι, τα τούλια, οι καλτσοδέτες, το μαύρο δερμάτινο μπουφάν και τα υπόλοιπα υιοθετήθηκαν από εκατομμύρια κορίτσια σε ολόκληρο τον κόσμο, και ο τύπος έγραψε για τη λεγόμενη «φυλή» της Μαντόνα.
Ο διάσημος Πολ Γκοτιέ δεν θα ήταν τίποτα αν δεν είχε ντύσει τη Μαντόνα με τα μυτερά σουτιέν και τους κορσέδες του, στην παγκόσμια περιοδεία του '90.
* Η Ευρώπη πέρα από τα αμερικανικά δάνεια έχει και τη δική της ιστορία!
Πριν την παγκοσμιοποιημένη εποχή της Μαντόνα, οι μούσες των Αντονιόνι, Γκοντάρ και Μπουνιουέλ έφτιαχναν το περίφημο στιλ των Swinging Sixties με τις απίστευτες μίνι φούστες της Μέρι Κουάντ και το γυναικείο γυμνό στο «Blow Up» του Αντονιόνι, με το κοντοκουρεμένο μαλλί της Τζιν Σίμπεργκ στο «Με κομμένη την ανάσα» του Γκοντάρ και την «Ωραία της ημέρας» Κατρίν Ντενέβ να φορά το αλά Ιβ Σεν Λοράν αστικό συντηρητικό ένδυμα που υπέκρυπτε τον ερωτισμό μιας πόρνης.
Κι όποιος σαραντάρης δεν θυμάται τη μαμά του με φόρεμα τύπου Α, κοντό αγορίστικο μαλλί και μεγάλα μαύρα γυαλιά, ας ανατρέξει στο οικογενειακό φωτογραφικό άλμπουμ... *
