Κυριακή 22 Μαρτίου 2009

Οταν η κάμερα καταγγέλλει





Της ΕΛΕΩΝΟΡΑΣ ΟΡΦΑΝΙΔΟΥ (oimouses.blogspot.com)

Το σινεμά οφείλει πολλά στις... παράνομες δραστηριότητες κάποιων μεγάλων επιχειρήσεων. Τις έφερε στην οθόνη και γέμισε τα ταμεία του

Το να στοχοποιήσεις, μεσούσης της οικονομικής κρίσης, μια τράπεζα, εκτός από μια καλή ιδέα είναι και μια καλή επένδυση, αν το 'χεις κάνει ταινία. Το φιλμ του Τομ Τίκβερ «The International», που προβάλλεται τώρα, είναι ακριβώς αυτό: Ενα κοσμοπολίτικο θρίλερ με μια κακιά τράπεζα διεθνούς βεληνεκούς, η οποία εξουδετερώνει τους εχθρούς της προκειμένου να διασφαλίσει τα συμφέροντά της!

Πίσω από την περιπέτεια του πράκτορα Λούις Σάλιντζερ (Κλάιβ Οουεν) και της βοηθού εισαγγελέως Ελινορ Γουίτμαν (Ναόμι Γουότς) υπάρχει μια πραγματική ιστορία: στη δεκαετία του '70, η Bank of Credit and Commercial International, με έδρα το Πακιστάν, είχε γίνει ένας πανίσχυρος οργανισμός που ξέπλενε μαύρο χρήμα, εμπορευόταν όπλα και εμπλεκόταν σε υποθέσεις τρομοκρατίας. Το 1991 αποκαλύφθηκε η δράση της και η τράπεζα έκλεισε.

Σχεδόν είκοσι χρόνια μετά, στο σινεμά τώρα πια, ένας νέος εχθρός έχει εφευρεθεί, οι κακές τράπεζες που επιστρέφουν στο δρόμο της αρετής χάρη στους καλούς πράκτορες. Το Χόλιγουντ ποτέ δεν έδειξε συμπάθεια στους τραπεζίτες και ας έχει ανάγκη τα τραπεζικά κεφάλαια. Πριν απ' αυτούς, όμως, εστίαζε στους κεφαλαιοκράτες εκείνους που έβαζε στόχο η κοινωνική διαμαρτυρία κάθε εποχής.

* Στο τέλος της δεκαετίας του '70 και στις αρχές του '80, τότε που η πετρελαϊκή κρίση έφερε στο προσκήνιο την πυρηνική ενέργεια, είδαμε το «Σύνδρομο της Κίνας» και την «Εξαφάνιση της Κάρεν Σίλκγουντ».

* Στο πρώτο, μια δημοσιογράφος (Τζέιν Φόντα) κι ένας εικονολήπτης (Μάικλ Ντάγκλας) καταγράφουν ένα πυρηνικό ατύχημα σε εργοστάσιο της Πενσιλβανίας, το οποίο η εταιρεία προσπαθεί να αποκρύψει. Ο αρχιμηχανικός (Τζακ Λέμον) σπάει τη συνωμοσία της σιωπής και η ιστορία αποκαλύπτεται. Μόλις δώδεκα μέρες μετά την προβολή του, γίνεται στ' αλήθεια, επίσης στην Πενσιλβανία, στο πυρηνικό εργοστάσιο «Three mile island» το πιο σοβαρό πυρηνικό ατύχημα στην ιστορία των ΗΠΑ! Ο θόρυβος ανάγκασε την κυβέρνηση να αλλάξει το σύστημα ασφαλείας όλων των πυρηνικών εργοστασίων.

* Το «Σύνδρομο της Κίνας» περιόρισε την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας στις ΗΠΑ περισσότερο και από την τραγωδία στο Τσέρνομπιλ. Ακόμη και σε κωμωδίες σαν το «Υγρό, καυτό αμερικανικό καλοκαίρι» του 2001, σατιρίζεται το πέρασμα της ταινίας στο συλλογικό υποσυνείδητο: στην κατασκήνωση τα πιτσιρίκια του ένατου τομέα για να διασκεδάσουν ζητούν να δουν το «Σύνδρομο της Κίνας» ξανά και ξανά!

* Η Κάρεν Σίλκγουντ, από την άλλη, ήταν υπαρκτό πρόσωπο. Κινηματογραφικά την υποδύθηκε το 1983 η Μέριλ Στριπ υπό την καθοδήγηση του Μάικ Νίκολς. Κι εδώ στο στόχαστρο βρέθηκε η πυρηνική ενέργεια και ο κολοσσός Kerr.McGree Corp's που διαθέτει μεταξύ άλλων εργοστάσιο για τον απεμπλουτισμό ουρανίου στο Κεντάκι. Συνδικαλίστρια που αγωνίστηκε για την ασφάλεια από την πυρηνική ενέργεια, η Σίλκγουντ μολύνθηκε στο σπίτι της και κατηγόρησε την εταιρεία ότι προσπάθησε να τη δολοφονήσει. Ο θάνατός της σε τροχαίο λίγο πριν μιλήσει στους «Νιου Γιορκ Τάιμς», θεωρήθηκε από μεγάλη μερίδα της κοινής γνώμης ως δολοφονική ενέργεια. Η Μέριλ Στριπ, με την εκπληκτική της ερμηνεία, έπεισε κι αυτούς που αμφέβαλαν.

* Την επόμενη δεκαετία, το σινεμά, παρακολουθώντας την αρχή του τέλους της δημοφιλίας του καπνίσματος, στοχοποίησε τις εταιρείες καπνού. Στο «The insider», ο Τζέφρι Γουάινγκαντ (Ράσελ Κρόου), υψηλόβαθμο στέλεχος της Brown and Williamson, της τρίτης μεγαλύτερης καπνοβιομηχανίας των ΗΠΑ, χάνει τη δουλειά του μόλις εκφράζει τη διαφωνία του σχετικά με την τακτική της εταιρείας στο θέμα του εθισμού των καπνιστών.

Σύμμαχος των καλών

Τελικώς κάνει τις αποκαλύψεις του στον δημοσιογράφο του δημοφιλούς «60 minutes» Λόουελ Μπέρκμαν (Αλ Πατσίνο), ανοίγοντας το δρόμο για τη μεγαλύτερη δίκη στην ιστορία της καπνοβιομηχανίας. Οταν προβλήθηκε η ταινία, η Brown and Williamson θορυβήθηκε τόσο, που με ολοσέλιδες καταχωρίσεις στη «Γουόλ Στριτ Τζέρναλ» και με ενημερωτικές καμπάνιες σε ολόκληρη τη χώρα προσπάθησε, επί ματαίω, να αντιστρέψει την αρνητική γι' αυτήν εικόνα.

* Δέκα χρόνια μετά η «Εριν Μπρόκοβιτς» έφερε στο μεγάλο κινηματογραφικό κοινό το νέο μεγάλο εχθρό, τις εταιρείες που μολύνουν το περιβάλλον. Ο θάνατος έρχεται στην ταινία από το εξασθενές χρώμιο, μια ουσία που αποβάλλουν οι βιομηχανίες οι οποίες δεν διαχειρίζονται με περιβαλλοντική συνείδηση τα απόβλητά τους.

Ανεπάγγελτη μητέρα τριών παιδιών - η Τζούλια Ρόμπερτς- αποκαλύπτει την παράνομη δραστηριότητα ενός ενεργειακού κολοσσού, από την οποία αρρωσταίνουν με καρκίνο οι επίσης φτωχοί κάτοικοι μιας μικρής κοινότητας έξω από το Λος Αντζελες. Η ιστορία είναι πραγματική. Η εταιρεία Pacific Gas and Electric Company πλήρωσε τεράστια πρόστιμα αφού καταδικάστηκε για τους θανάτους που προκάλεσε!

* Αλλη μια φορά, λοιπόν, το σινεμά δικαίωσε τους καλούς, επιλέγοντας να πει τη δική τους ιστορία: Αλλωστε, οι καλοί κερδίζουν συχνότερα στο πανί, οι «κακοί» συχνότερα στη ζωή. Οπου χάνουν, το Χόλιγουντ κάνει ταινία! *


7 - 22/03/2009

Πέμπτη 19 Μαρτίου 2009

Αναμνήσεις πολέμου




Της ΕΛΕΩΝΟΡΑΣ ΟΡΦΑΝΙΔΟΥ

Τον Τζέρεμι Ποντέσουα οι σινεφίλ τον ξέρουν για τις ταινίες του «Εκλειψη» και «Πέντε αισθήσεις». Ο καναδός σκηνοθέτης, όμως, έχει ρεύμα και στην τηλεόραση χάρη στο «Nip-tuck». Ο ίδιος γύρισε και δύο επεισόδια της μίνι σειράς «Στην πρώτη γραμμή» για το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο σε παραγωγή Τομ Χανκς και Στίβεν Σπίλμπεργκ, παρακαλώ. Παράλληλα, όμως, ο Τζέρεμι Ποντέσουα συνεχίζει την πορεία του στον κόσμο των ανεξάρτητων κινηματογραφιστών με την ταινία που κουβαλάει και την Ελλάδα μέσα της. Πρόκειται για το «Fugitive pieces», το οποίο βγαίνει εντός των ημερών στις αίθουσες.


«Δεν υπάρχει σύγκρουση ανάμεσα στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο για ένα σκηνοθέτη», πιστεύει ο ίδιος. «Αντιθέτως η μία δουλειά με βοηθάει στην άλλη. Στο σινεμά συνήθως έχω την ευθύνη των πάντων. Γράφω συχνά το σενάριο, επιλέγω συνεργάτες, ηθοποιούς, χώρους... Στην τηλεόραση σκηνοθετώ έχοντας φοβερές ομάδες υποστήριξης, παραγωγούς σαν το Σπίλμπεργκ, ηθοποιούς πρώτης γραμμής και γενναιόδωρους προϋπολογισμούς. Μαθαίνω, λοιπόν, να ελίσσομαι δουλεύοντας κι έτσι κι αλλιώς. Αλλωστε, ποτέ δεν ήθελα να κάνω ταινίες για να τις βλέπω με τους φίλους μου στο λίβινγκ ρουμ του σπιτιού μου. Το "Fugitive pieces" δεν απευθύνεται σε ένα στενό κύκλο θεατών. Εχει συναισθηματική φόρτιση, δράση και θέμα που πιστεύω ότι θα τραβήξει ένα μεγαλύτερο κοινό».

Πρόκειται για την κινηματογραφική μεταφορά του ομότιτλου βιβλίου της Αν Μάικλς («Κομμάτια φυγής» από τις εκδόσεις «Κέδρος»): Ο Τζέικομπ, ένα εβραιόπουλο της Πολωνίας, τραυματίζεται ψυχικά όταν οι Γερμανοί σκοτώνουν τους γονείς του και απάγουν την αδερφή του. Σώζεται από έναν έλληνα αρχαιολόγο και έρχεται μαζί του στην Ελλάδα, απ' όπου και μεταναστεύουν στον Καναδά. Η Πόλις όμως τον ακολουθεί...

«Ενα από τα πράγματα που μου άρεσαν στο βιβλίο είναι ότι, ενώ περιγράφεται μια ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ουσιαστικά μιλάει για τρομακτικά πράγματα που μπορεί να ζήσει κανείς σε οποιαδήποτε εποχή. Οι άνθρωποι τραυματίζονται όχι μόνο από τραγωδίες σαν αυτή του Ολοκαυτώματος, αλλά και από δικές τους προσωπικές τραγωδίες. Ολοι έχουμε μέσα μας την εμπειρία της απώλειας, χάνουμε ανθρώπους που αγαπήσαμε. Εκανα μια ταινία για το πώς ξαναβρίσκεις λόγους να ζήσεις, για την ευγένεια, για τη μνήμη ως κουλτούρα, την ιστορική μνήμη, τη μνήμη των ανθρώπων, για όλα εκείνα τα ιδεώδη που δεν διακυβεύτηκαν μόνο στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά αποτελούν ένα συνεχές ζητούμενο. Ο πόλεμος διαδραματίζεται στην Ελλάδα, συνήθως σε δεύτερο πλάνο. Σε πρώτο πλάνο είναι μόνο ο φόβος που προκαλεί και η απόγνωση».

Η Ελλάδα όμως πρωταγωνιστεί μέσα από τα τοπία της Υδρας, της Ζακύνθου, της Αθήνας. «Ηλθα στην Ελλάδα πρώτη φορά στα δεκαεπτά μου, τότε που όλοι εξερευνούμε τον κόσμο», θυμάται ο Ποντέσουα. «Χρόνια μετά, έφερα την πρώτη μου ταινία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης, κι εκεί είχα μια πραγματικά υπέροχη εμπειρία. Οταν αποφάσισα να κάνω το «Fugitive pieces» ήρθα στην Υδρα, στη Ζάκυνθο και στην Αθήνα για να βρω τα σημεία όπου θα γίνονταν τα γυρίσματα. Κάθε φορά που επιστρέφω, τη γνωρίζω βαθύτερα. Λόγω του βιβλίου μελέτησα και τη γερμανική κατοχή της Ελλάδας καθώς και την αντίσταση».

Οι συνθήκες στα γυρίσματα δεν ήταν οι καλύτερες, αλλά ο σκηνοθέτης λάτρεψε το ελληνικό τοπίο, κυρίως αυτό της Υδρας. «Τεχνικά, το να κάνεις γυρίσματα στην Υδρα δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ομως έχει αυτά τα σπίτια στην κορυφή του λόφου, τα γαϊδουράκια, τους ανθρώπους που δεν δίσταζαν να συμμετάσχουν σε κάθε τρέλα που τους ζητούσες. Είναι ένας πολύ ξεχωριστός τόπος, μοναδικός. Εκεί γράφεται και το τέλος της ιστορίας. Ας μην το αποκαλύψουμε. Είναι σκληρό για τους ήρωές μου. Ομως, ακόμη κι αν τα πράγματα δεν έρχονται όπως τα θέλουμε, οι άνθρωποι που αγαπήσαμε και που βρεθήκαμε μαζί τους, ακόμη κι αν εμείς χαθούμε συνεχίζουν. Είναι σημαντικό να νιώθεις ότι είσαι θνητός. Σου λέει μέσα σου να ζήσεις το τώρα».

Στο «Fugitive pieces» πρωταγωνιστεί ο βρετανός ηθοποιός του θεάτρου Στίβεν Ντιλέιν, τον αρχαιολόγο Αθω Ρούσσο υποδύεται ο Κροάτης Ρέιντ Σερμπέτσια και την αγαπημένη του Τζέικομπ η Ρόζαμουντ Πικ. Από ελληνικής πλευράς παίζουν η Θέμις Μπαζάκα και ο Γιώργος Καραμίχος, ενώ διακριτικός πρωταγωνιστής της ταινίας είναι η μουσική που έγραψε ο Νίκος Κυπουργός.


7 - 02/11/2008


Copyright © 2008 Χ. Κ. Τεγόπουλος Εκδόσεις Α.Ε.

Πέμπτη 12 Μαρτίου 2009

Κυριακή 8 Μαρτίου 2009

Τι είδε ο Παλαιοκώστας





Της ΕΛΕΩΝΟΡΑΣ ΟΡΦΑΝΙΔΟΥ (Oimouses.blogspot.com)


Οταν οι γνωστές κινηματογραφικές αποδράσεις έκοβαν εισιτήρια, ο διαβόητος δραπέτης μάλλον έπαιρνε κάποιες ιδέες...



«Καμιά φυλακή δεν μπορεί να κρατήσει τον Τσαρλς Μπρόνσον», έλεγε το διαφημιστικό μότο της ταινίας «Breakout» του '75, η οποία είχε την κινηματογραφική πρωτιά της απόδρασης με ελικόπτερο. Στην Κολούμπια, την εταιρεία παραγωγής, αλληλοσυγχαίρονταν για την υπέροχη ιδέα και ο Μπρόνσον ενίσχυε το προφίλ του «μάτσο» ήρωα που καλλιέργησε επιτυχώς επί μία εικοσαετία. Οι αδελφοί Παλαιοκώστα ήταν τότε παιδιά.

Στην πραγματική ζωή τέτοιες αποδράσεις έγιναν 25 φορές και κανένα γραφείο στοιχημάτων δεν ασχολήθηκε, ενώ τώρα η πιθανότητα σύλληψης Παλαιοκώστα-Ριτζάι παίζεται στο Ιντερνετ πέντε προς ένα! Η αλήθεια είναι ότι τα ελικόπτερα στο σινεμά σπανίως κουβαλούσαν δραπέτες. Το Χόλιγουντ ήξερε ότι το εντυπωσιακό θέαμα, ένα ελικόπτερο που φυγαδεύει φυλακισμένους συγκρουόταν με την ανάγκη για αληθοφάνεια -μέχρι το 1973 δεν είχε γίνει ποτέ απόδραση από αέρος.

Η απόδραση Παλαιοκώστα πριν από λίγες μέρες από τον Κορυδαλλό, συν αυτή του 2006, σίγουρα θα δώσει νέα ώθηση στο είδος και πολλά άλλοθι στα ευφάνταστα σενάρια.

* Το «Breakout» του Τομ Γκράις (στα ελληνικά «Ο άνθρωπος με τα ατσαλένια νεύρα») ήταν μια φανταστική ιστορία που ενέπνευσε όμως μια πραγματική απόδραση. Στην ταινία ο Νικ Κόλτον (Τσαρλς Μπρόνσον) υποδύεται έναν ριψοκίνδυνο πιλότο που προσλαμβάνεται από μια πανέμορφη γυναίκα (την μετέπειτα σύζυγό του Τζιν Αϊρλαντ) για να απελευθερώσει τον σύζυγό της (Ρόμπερτ Ντιβάλ) από μια φυλακή του Μεξικού στην οποία κρατείται άδικα.

Οταν βγήκε στους κινηματογράφους παίχτηκε και σε ειδική προβολή για να διασκεδάσουν οι κρατούμενοι των φυλακών Τζάκσον στο Μίσιγκαν. Ο διευθυντής ακόμη το μετανιώνει! Ενας κρατούμενος λίγες ημέρες μετά επιχείρησε να φύγει με τον ίδιο τρόπο, αλλά αντίθετα από την ταινία απέτυχε!

* Εν αντιθέσει με εδώ, οι Αμερικανοί πήραν το μάθημά τους. Απόπειρα απόδρασης με ελικόπτερο ξανάγινε στις ΗΠΑ το 1986. Στο σινεμά, έπρεπε να έλθει το 2005 και η ταινία (της Κολούμπια και πάλι ) «State of the Union» του Λι Ταμαχόρι, για να υποδυθεί ο Αϊς Κιούμπ τον κατάδικο Ντάριους Στόουν, που πηδάει από την οροφή της φυλακής στο ελικόπτερο που οδηγεί ο Σάμιουελ Τζάκσον για να δραπετεύσει. Μετά γίνεται από κατάδικος πράκτορας και η όλη ταινία είναι μια μετριότητα αποκλειστικά για «αμερικανάκια»( ελληνικός τίτλος «Ο απόλυτος πράκτορας 2».

* Αντιθέτως, στο ρωσικό κοινό και μόνο απευθυνόταν η ταινία «American daughter», του 1995, ρωσικής παραγωγής, με την Αλισον Γουίτμπεκ να υποδύεται μια έφηβη αμερικανιδούλα, η οποία βοηθά το ρώσο πατέρα της να δραπετεύσει με ελικόπτερο από μια φυλακή του Σαν Φρανσίσκο!

* Αμερικανοί, Ρώσοι και ο υπόλοιπος κόσμος εξοικειώθηκαν με θεάματα του είδους, πριν από τις αποδράσεις Παλαιοκώστα, κυρίως χάρη στην τηλεόραση. Δύο από τα πιο δημοφιλή, κινηματογραφικής αισθητικής, σίριαλ όλων των εποχών, το «Prison Break» και το «CSI Miami» μας έδειξαν πώς γίνεται -στα ψέματα- μια απόδραση με ελικόπτερο. Στην τρίτη περίοδο προβολής του «Prison Break», ο πρωταγωνιστής Μάικλ Σόφιλντ επιχειρεί να φύγει από τις φυλακές υψίστης ασφαλείας Σόνα του Παναμά. Ανεπιτυχώς, διότι για να συνεχιστεί το σίριαλ πρέπει να ξαναπροσπαθήσει!

* Στο «CSI Miami», στο επεισόδιο υπό τον τίτλο «Body count» ο υπαστυνόμος Οράτιος Κέιν πηγαίνει στις φυλακές του Μαϊάμι για να ερευνήσει ένα φόνο, και γίνεται μάρτυρας της απόδρασης δύο στυγνών δολοφόνων και ενός παιδεραστή με ελικόπτερο.

Ο φόνος του κρατούμενου ήταν απλώς ο αντιπερισπασμός. Ο Οράτιος πυροβολεί, η απόδραση πετυχαίνει, αλλά θα τους ξαναπιάσει όλους, διότι ποιος σεναριογράφος θα άφηνε, πρώτον, έναν παιδεραστή ελεύθερο και δεύτερον, τον Οράτιο Κέιν χωρίς επιχειρήματα στην επίμονη προσπάθεια να πειστούμε όλοι ότι οι αμερικανοί αστυνομικοί είναι καλοί και ευαίσθητοι άνθρωποι; *




7 - 08/03/2009

Δευτέρα 2 Μαρτίου 2009

Η Χιονάτη είναι μαύρη





Της ΕΛΕΩΝΟΡΑΣ ΟΡΦΑΝΙΔΟΥ (oimouses.blogspot.com)

Η πριγκίπισσα Τιάνα, αν και μαύρη, μέσα στον ολόλευκο κόσμο της αγγλοσαξονικής Αμερικής, έκανε εμφάνιση περιζήτητης ντεμπιτάντ, την προηγούμενη εβδομάδα, στη Νέα Υόρκη! Το πάρτι λεγόταν «Παγκόσμια έκθεση παιχνιδιού» και η Τιάνα ήταν το ακριβότερο στολίδι του: η μαύρη πριγκίπισσα, που η Ντίσνεϊ δημιούργησε για να πρωταγωνιστήσει στη νέα της ταινίας κινουμένων σχεδίων με τίτλο «Η πριγκίπισσα και ο βάτραχος».


-Τυχαίο που αυτή την εποχή και οι πραγματικοί αμερικανοί πρίγκιπες, οι Ομπάμα, είναι μαύροι;

Τυχαίο, λέει η Ντίσνεϊ, που βεβαιώνει ότι είχε σχεδιάσει την ηρωίδα μήνες πριν από την εκλογή.

Είτε έτσι, είτε αλλιώς, οι Ομπάμα είναι εδώ και το πολιτικώς ορθό άλλαξε από τη δεκαετία του '30 που λάτρευε την πάλλευκη Χιονάτη και δεν είχε πρόβλημα με την Κου Κλουξ Κλαν. Η εταιρεία που ακόμη και σήμερα της αποδίδονται κατηγορίες για ρατσισμό και προτεσταντικού τύπου ηθικολογία μοιάζει να ανακρούει πρύμναν, αλλά, όχι εντελώς. Ο... βάτραχος της ταινίας της όταν γίνεται πρίγκιπας είναι πιο άσπρος κι από τη Χιονάτη, την πρώτη πριγκίπισσα της σειράς (1937).

Η ιστορία της Τιάνα διαδραματίζεται στη Λουιζιάνα τη δεκαετία του '20, με την τζαζ να στήνει το απαραίτητο μουσικό σκηνικό για το μιούζικαλ. Η Τιάνα ζει στο γαλλικό κομμάτι της Νέας Ορλεάνης και εργάζεται ως καμαριέρα. Στην πόλη φθάνει ο πρίγκιπας Ναβίν της Μαλδονίας για να συναντηθεί με έναν μάγο. Η συνάντηση κρίνεται εξαιρετικά ανεπιτυχής εκ τους αποτελέσματος, κοινώς ο ωραιότατος πρίγκιπας γίνεται βάτραχος.

Το κλασικό παραμύθι έλεγε ότι αρκούσε το φιλί από μια ωραία για να λυθούν τα μάγια. Εδώ τα πράγματα εξελίσσονται αλλιώς: Η Τιάνα φιλάει το βάτραχο και γίνεται... βατραχίνα. Οι δυο τους θα ζήσουν μια υπέροχη περιπέτεια, η οποία για την Ντίσνεϊ αποτελεί ήδη, μήνες πριν προβληθεί στις αίθουσες, οικονομική επένδυση εκατομμυρίων.

Το χρώμα του κέρδους

Η κούκλα, η οποία βγήκε την περασμένη εβδομάδα στην αγορά της Νέας Υόρκης, θα της αποφέρει κέρδη που δεν ήλθαν λόγω της οικονομικής κρίσης από την πτώση των πωλήσεων των άλλων προϊόντων της. Η Τιάνα στην αρχή λεγόταν Μάντι, αλλά άλλαξε όνομα γιατί στη Νέα Ορλεάνη το όνομα αυτό είναι συνδεδεμένο με τη δουλεία. Φημολογείται ότι μάλλον θα αλλάξει και επάγγελμα, αφού μια μαύρη καμαριέρα λίγες δεκαετίες πριν στο Νότο ήταν σκλάβα. Με την Τιάνα, η Ντίσνεϊ αύξησε τις πριγκίπισσές της σε εννιά. Οι προηγούμενες οκτώ, από το 2000 που άρχισαν να παρουσιάζονται ως «Πριγκίπισσες της Ντίσνεϊ», της έχουν αποφέρει δισεκατομμύρια δολάρια. Τα εμπορικά μυαλά της εταιρείας σκέφτηκαν ότι η συγκυρία και η στατιστική ήταν με την Τιάνα: η πλειονότητα των Αμερικανών σε τριάντα χρόνια θα είναι έγχρωμοι. Ούτως ή άλλως, το θέμα του χρώματος της νέας ηρωίδας επισκίασε το μεγάλο πρόβλημα όλων των πριγκιπισσών, δηλαδή το πόσο αναχρονιστική είναι η ύπαρξή τους ακόμη και στα παραμύθια: Οι «Νιου Γιορκ Τάιμς» το 2006 είχαν θέσει το ζήτημα ξεκάθαρα. «Σε ποια χώρα και σε ποια εποχή αποκαλούμε ακόμη τις κόρες μας πριγκίπισσες»;

Η Ντίσνεϊ απαντά ρεαλιστικά, με αριθμούς: Το 2001 οι πριγκίπισσες έφεραν στην εταιρεία 300 εκατομμύρια δολάρια, το 2006 πάνω από τρία δισεκατομμύρια δολάρια και το 2007 κοντά στα τέσσερα. Η Χιονάτη, η Σταχτοπούτα, η Ορόρα από την «Ωραία Κοιμωμένη», η Αριελ ως «Μικρή Γοργόνα», η Μπελ από το «Η Ωραία και το τέρας», η Γιασμίν από το «Αλαντίν», η Ποκαχόντας και η Μουλάν αγαπήθηκαν από τα παιδιά κι αυτό, κατά την άποψή τους, δεν έχει να κάνει με την πολιτική.

Φυσικά και δεν είναι έτσι, ακόμη και η Ντίσνεϊ το ξέρει, αρκεί να δεις τις τελευταίες της πριγκίπισσες που όλο και αλλάζουν χρώμα δέρματος. Οι δημιουργοί τους συνειδητά προέταξαν την πολυπολιτισμική ταυτότητα της Αμερικής -και για τους Αμερικανούς και για τις μεγάλες αγορές του κόσμου. Πέτυχαν το στόχο; Η ιθαγενής Ποκαχόντας, η αραβικής καταγωγής Γιασμίν και η Κινέζα Μουλάν έκοψαν απίστευτο αριθμό εισιτηρίων. Αλλά αν ρωτήσεις τις αμερικανιδούλες, προτιμούν την πριγκίπισσα Αριελ ή την Ορόρα. Και η Κίνα αδιαφόρησε για τη Μουλάν.

Η Αμερική παραμένει λευκή και τα κοριτσάκια, ό,τι κι αν λένε οι «Νιου Γιορκ Τάιμς», προτιμούν τις πριγκίπισσες. Κάθε καλή μαμά ξέρει ότι η πιο δημοφιλής κούκλα της κόρης της είναι μια πριγκίπισσα: η εξερευνήτρια Ντόρα με στέμμα.


7 - 01/03/2009